Τι έχουν τα έρμα και ψοφάνε;
του Νίκου Μωραϊτάκη
Ας υποθέσουμε ότι θέλει κάποιος σήμερα να ξεκινήσει μια νέα επιχείρηση, στην Ελλάδα, έτσι γιατί είναι άνθρωπος με χιούμορ και παιδική αφέλεια.
Ας υποθέσουμε κατ'αρχήν ότι δεν έχει "άκρες" και "γνωστούς" να του βρούν καμια Ευρωπαϊκή επιδότηση για εκτροφή προστατευόμανης διακοσμητικής κατσίκας, άρα πρέπει να είναι μια πραγματική επιχείρηση που φτιάχνει κάτι που ο κόσμος θα δώσει τα λεφτάκια του να το αγοράσει. Τουτέστιν ξεχνάμε τις μαϊμουδιές με τις οποίες αγοραζόντουσαν οι καγιέν τα τελευταία χρόνια.
Ας υποθέσουμε ότι δεν έχει όρεξη να εξαρτάται από τα νταβατζηλίκια των συντεχνιών και δεν θα διαλέξει ένα από τα εκατοντάδες επαγγέλματα που είναι "κλειστά" ή αυστηρά ρυθμιζόμενα και εξαρτώνται από τις ορέξεις του κάθε τοπικού άρχοντα δημοσίου υπαλλήλου ή συνδικαλιστή. Θέλει άδεια; Αστο. Εμπλέκονται οι "κοινωνικοί εταίροι"; (αλήθεια, ποιοι είναι αυτοί;) Τσου, δε θα πάρω. Πρέπει να είμαι "εγκεκριμένος" από κάποιο επιμελητήριο, δικατσά ή δεν ξέρω κι εγώ τι; Θενκς μπατ νο θενκς. Σβήνουμε λοιπόν πολλές επιλογές από τις ιδέες που είχαμε. Μεταφορές, φαρμακεία, μπαλέτο, (μου είπαν είναι "κλειστό" επάγγελμα, πως ακριβώς δουλεύει αυτό; πληρώνω πρόστιμο κάθε φορά που στέκομαι στις μύτες των ποδιών μου να πιάσω εκείνη την πιατέλα στο πάνω ράφι;) και μερικές εκατοντάδες άλλα, πάνε όλα.
Να σημειώσουμε ότι σαν νέος και φτωχός επιχειρηματίας, με τις τράπεζες να μην έχουν λεφτά ούτε για τσιγάρα, με ελάχιστες ή ανύπαρκτες επιλογές για seed ή venture capital, μπορεί να ξεχάσει όποια δραστηριότητα απαιτεί μεγάλη επένδυση σε εξοπλισμό ή θα χρειαστεί πάνω από 1-2 χρόνια να κάνει break even. (τόσο αντέχει με τις οικονομίες του) Σβήνουμε μερικές ιδέες ακόμη, απλά και φτηνά πράγματα μόνο.
Με την αγορά στην κατάσταση που είναι σήμερα, καλό θα ήταν επίσης να ξεχάσει οτιδήποτε εξαρτάται κυρίως από εγχώριους πελάτες. Οι καταναλωτές δεν έχουν. Οι επιχειρήσες δεν έχουν, και αν έχουν δεν ξέρεις πότε θα σε πληρώσουν. Το δημόσιο να σε πληρώσει.. - παρντόν να πιω ένα ποτηράκι νερό γιατί πνίγηκα - ναι, άσε το δημόσιο, ούτε η Μέρκελ δεν μπορεί να πληρωθεί απ'αυτούς. Σόρι πατριώτες δεν είστε καλοί πελάτες, αναγκαστικά θα πρέπει να πουλήσουμε στους ξένους, καπιταλιστές, χοντρούς και ματσωμένους. Αυτή είναι η εξωστρέφεια που ακούμε να λένε.
Τι μας έμεινε; Στις υπηρεσίες υπάρχουν ακόμη κάποια πράγματα, είτε αυτές που στέλνουμε έξω (μελέτες, ντιζάιν, λογισμικό), είτε αυτές που πουλάμε σε ξένους εδώ (τουρισμός και διασκέδαση). Από ρουμ του λετ (ποιος είναι ο Λετ που έχει τόσα δωμάτια;) δεν ξέρει ό φίλος μας, καφετέριες μπαρ εστιατόρια είναι για "τα γκαρσόνια της Ευρώπης", πράγμα εξόχως αντισοσιαλιστικό ακούω.. Τι μένει;
Ας πούμε ότι διαλέγει να φτιάξει λογισμικό. Φτηνό να το φτιάξεις (δε θέλει πολλές υποδομές και αν είσαι προγραμματιστής το κόστος είναι ο δικός σου χρόνος), πουλιέται απέυθείας στο εξωτερικό μέσω ίντερνετ, είναι και της μοδός - μπορείς να λές ότι είσαι τεκ σταρταπ CEO και να ψαρώνουν οι γκόμενες. Οι 3 γκόμενες ανάμεσα στους 500 νερντς σαν κι εσένα, στην 12η ημερίδα επιχειρηματικότητας που διοργάνωσε το υπουργείο ανάπτυξης για να πετάξει μερικά εκατομμύρια και να γράψει κανα πιασάρικο τουίτ ότι και καλά γίναμε σίλικον βάλεϊ. Να τους πει κάποιος, παρεπιμπτόντως, ότι η μόνη επιχείριση που έχει σχέση με σιλικόνη στην Ελλάδα είναι ο αντένα που διοργανώνει τα αξιομνημόνευτα καλλιστεία.
Κάτσε τώρα να σοβαρευτούμε και να βάλουμε κάτω τα νούμερα. Έστω ότι σε αυτή την εταιρία δουλέυουν 4 άνθρωποι. Μικρή αλλά παραγωγική ομάδα από έμπειρους και ικανούς ανθρώπους. Για να έχουν ελπίδες να πετύχουν σε κάτι καινούριο, μάλλον είναι το είδος των εργαζομένων που ήδη θα είχαν αποδοχές άνω του μετρίου στη σημερινή τους δουλειά. Ας πούμε χάριν παραδείγματος ότι σήμερα βγάζουν 25 χιλιάδες ευρώ, καθαρά, το χρόνο. Δεν έιναι κανένα αστρονομικό νούμερο για ανθρώπους υψηλών ικανοτήτων (που απαιτούνται σε μια μικρή τεχνολογική σταρταπ) Όλοι τους θα δουλεψουν χωρίς μισθό, δηλαδή αφήνουν τη δουλειά τους, το εισόδημά τους, και ζούν από τις οικονομίες τους μέχρι να βγάλει κέρδη η εταιρία. Αφήνοντας το μισθό τους, παίρνοντας το ρίσκο της πιθανής αποτυχίας και επενδύοντας και τις αποτεμιεύσεις τους, είναι λογικό να περιμένουν να βγάλουν κάτι παραπάνω από όσα βγάζουν σήμερα. Αλλοιώς θα καθόνταν στ'αβγά τους και θ'αφήναν την ανάπτυξη της Ελληνικής οικονομίας για κάποιους άλλους. Βάζουν στόχο ατομικό εισόδημα 40 χιλιάδες ο καθένας σε δύο χρόνια απο σήμερα.
Πόση αξία χρειάζεται να δημιουργήσουν για να πετύχουν το στόχο των 160 χιλιάδων ετησίως; (και οι 4) Ο φόρος στην διανομή κερδών είναι 20%, άρα αμέσως-αμέσως πρέπει να έχουν καθαρά κέρδη 200. Ένας σοβαρός επιχειρηματίας όμως δεν διανέμει όλα τα καθαρά κέρδη, κρατάει και αρκετά στην εταιρεία για επανεπένδυση και ανάπτυξη. Πες να θέλουν να κρατήσουν και 50 γι'αυτό το σκοπό. Έτσι θέλουν 250 καθαρά κέρδη. Με 25% φορολογία κερδών, χρειάζονται 330 ακαθάριστα. Ας υποθέσουμε ότι η εταιρία δουλεύει με το ελάχιστο δυνατό κόστος, ένα μικρό γραφείο, τα πάντα στο cloud, ο καθένας χρησιμοποιεί το δικό του υπολογιστή/κινητό κλπ, με μηδαμινό κόστος διαφήμισης και κανέναν άλλο υπάλληλο. Ακόμα κι έτσι, άμα βάλεις μέσα υποχρεωτικά κόστη για λογιστές, δικηγόρους, συμβολαιογράφους, όλα αυτά που σε βάζει το Ελληνικό κράτος να κάνεις με το ζόρι, καταφέρνουν να έχουν κόστος 30 χιλιάδες. Φτάσαμε να θέλουμε 370 έσοδα. Ξεχνάμε όμως το ΦΠΑ. Το κράτος-συνεταίρος έχει κι από κει να πάρει 23%. Άρα πρέπει να τιμολογήσουμε 470 χιλιάδες ευρώ προϊόντα.
Για να δούμε το big picture που λένε στο χωριό μου. Στα 440.000 ευρώ (βγάζω τα έξοδα) οικονομικής αξίας που δημιουργήσαμε (μιλάμε για μία απίστευτης αποδοτικότητας επιχείρηση που δημιουργεί αξία 110.000 ευρώ αν εργαζόμενο) το κράτος παίρνει τα 240 κι εμείς τα 210. (βάζω και την επανεπένδυση) Έχουμε το κράτος συνεταίρο δηλαδή με περίπου 55% να πηγαίνουν στην τσέπη του. Και από το 45% που παίρνουν αυτοί που παρήγαγαν έργο, θα καταλήξουν να δώσουν και πολλά από αυτά στο κράτος με άλλους φόρους ή αγοράζοντας υπηρεσίες στην ιδιωτική αγορά (π.χ. εκπαίδευση, υγεία) γιατί αυτές που τους παρέχει το κράτος είναι ελεεινές.
Πιο σημαντικό ίσως είναι ότι το ρίσκο ανεβαίνει για να ξεκινήσει κανείς. Αν πρέπει για κάθε ευρώ που θα πάρεις να παράγεις τρία, πρέπει να έχεις μεγάλη επιτυχία μόνο και μόνο για να βγαίνουν τα νούμερα.
Θυμίζω ότι μιλάμε για ένα ιδανικό παράδειγμα, σε μία δραστηριότητα (λογισμικό) που μπορεί να γίνει με ελάχιστο κόστος, να πουληθεί εύκολα στο εξωτερικό, δεν έχει συντεχνιακούς προστάτες, και πάντα με την υπόθεση ότι θα βρεθούν λίγοι εξαιρετικά παραγωγικοί άνθρωποι με κουράγιο και όρεξη να παρατήσουν τη δουλειά τους και ν'αρχίσουν από το μηδέν εν μέσω κρίσεως. Αλλοίμονο να σκεφτούμε άλλους κλάδους που θέλουν μεγάλες επενδύσεις, σοβαρό κεφάλαιο κίνησης ή άδειες από του νταήδες της Ελληνικής οικονομίας!
Αν πας στη Κύπρο ή στη Βουλγαρία να κάνεις την επιχειρησή σου, που πάλι έχει φόρους αλλά λίγο πιο λογικούς, ξαφνικά το συνολικό έσοδο που χρειάζεσαι (top line) μπορεί να φτάσει και στο μισό. Οι ίδιοι άνθρωποι, για να πετύχουν τις ίδιες προσωπικές αποδοχές μπορεί να χρειάζονται π.χ 250 χιλιάδες συνολικά έσοδα. Που ίσως είναι κάτι πιο εφικτό, πιο έυκολο να το πιστέψεις και να το τολμήσεις. Που και να μην πετύχεις ακριβώς το στόχο σου μπορεί να είναι πάλι κάπως βιώσιμο, να ζήσεις ένα ακόμη χρόνο μέχρι να σταθείς στα πόδια σου. Στο Ντουμπάι, ο Ινδός και ο Πακιστανός προγραμματιστής μπορούν (με μηδέν φόρους) να πετύχουν το ίδιο με το 1/3 των εσόδων. Να το πω αλλιώς: ο Έλληνας επιχειρηματίας στην Ελλάδα πρέπει να είναι 3 φορές καλύτερος από αυτόν στο Ντουμπάι για να μπορεί να τον ανταγωνιστεί. Αυτή είναι η "ανταγωνιστικότητα" που ακούμε, ότι λέει θα τονωθεί από κάτι πακέτα επιδοτήσεων...
Και μετά σου λένε γιατί φεύγουν οι εταιρείες. (και οι φόροι από τα έσοδά τους)
Και μετά ρωτάνε γιατί δεν ξεκινάνε οι νέοι νέες επιχειρήσεις, γιατί δεν έχουμε καινοτομία.
Ή, κι αυτοί που ξεκινάνε, γιατί προτιμούν να πάνε στο εξωτερικό;
Τι έχουν τα έρμα και ψοφάνε, άραγε;
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου