Σάββατο 30 Νοεμβρίου 2013

Καταστροφή σε αργή κίνηση



από το ιστολόγιο Κατάβασις

Καπιταλισμός είναι η καταπληκτική πεποίθηση (παράκρουση ή ψεύδος – αποφασίστε εσείς) ότι οι πιο αχρείοι άνθρωποι θα κάνουν τις μεγαλύτερες κακοήθειες για το υπέρτατο καλό όλων. ~ sir John Maynard Keynes

Μια αδιαφιλονίκητη ιστορική αλήθεια: Κάθε πολιτισμός τελικά καταρρέει. Πού πήγαν οι Κινέζοι, οι Ινδοί, οι Ίνκας, οι αρχαίοι Έλληνες, οι Ρωμαίοι, οι Αιγύπτιοι – κι άλλοι πολλοί που το μόνο που άφησαν πίσω τους είναι ερείπια;

Την ξέρουμε καλά αυτή την πικρή αλήθεια εδώ στην Ελλάδα γιατί ζούμε ανάμεσα στα ερείπια ενός σπουδαίου πολιτισμού. Κι όμως, είναι αδύνατο να τη δεχτούμε όταν αφορά εμάς τους ίδιους. Η μεσότητα, το οικείο, οι διανοητικές μας ρουτίνες, η φυλακισμένη φαντασία μας, όλα επαναστατούν μπροστά σε μια τέτοια σκέψη. Πώς είναι δυνατόν να καταρρέει ο πιο κραταιός πολιτισμός που είδε ποτέ ο πλανήτης μας; Πώς μπορεί να παρακμάζει μια θηριώδης τεχνολογία και τεχνογνωσία που στέλνει ανθρώπους στο φεγγάρι, που υποτάσσει ποταμούς, βουνά και θάλασσες, που μπορεί να εξαφανίσει με τα όπλα ή τα λάθη της κάθε ζωή από το πρόσωπο του πλανήτη;

Και γιατί να συμβαίνει αυτό τώρα, στη δική μας ζωή, στη ζωή των παιδιών μας;

Όμως, ό,τι κι αν λέει ο πολύς Φράνσις Φουκογιάμα, το τέλος της Ιστορίας δεν έχει φτάσει – εκτός και αν εννοεί το τέλος της Ιστορίας του βιομηχανισμού/καπιταλισμού. Πάντα είμαστε και θα είμαστε θύματα και δράστες της Ιστορίας. Βρισκόμαστε πεταμένοι σε ιστορικές περιόδους που δεν διαλέξαμε ούτε ίσως θα θέλαμε ποτέ να γνωρίσουμε. Κι έλαχε στις δικές μας ημέρες να δούμε το πικρό τέλος ενός κραταιού κόσμου που επί πέντε αιώνες φιλοδόξησε να μεταποιήσει τη Γη σε εμπόρευμα και να αποθεώσει την εγγενή αρπακτικότητα του ανθρώπου κραδαίνοντας θριαμβευτικά το λάβαρο της “προόδου”.

Βουλιαγμένοι μέσα στα προσωπικά μας προβλήματα και στην κατάθλιψη που φέρνει η κρίση του καιρού μας, αρνούμαστε να κοιτάξουμε πιο πέρα από την αυλή μας. Και πέφτουμε εύκολα θύματα της δημοσιογραφικής και πολιτικής αγυρτείας, της χρηματοπιστωτικής απάτης, των βαρύγδουπων αναλύσεων από καθηγητάδες και “ειδικούς” – δηλαδή απ’ όλους αυτούς που έχουν κάθε λόγο να στρέφουν αλλού την προσοχή των μαζών.

Ο βιομηχανισμός/καπιταλισμός στην τελική κατηφοριά

Πρέπει να κατανοήσουμε πως αυτό που ονομάζουμε ‘Δυτικό πολιτισμό’ είναι στην πραγματικότητα ένας αντι-πολιτισμός, μια παγκόσμια κοινωνική κατασκευή θανάτου και καταστροφής. ~ George Salzman

Όμως αυτό που ζούμε δεν είναι μια ακόμα κυκλική κρίση του καπιταλισμού, όπως σπεύδουν να μας διαβεβαιώσουν πολλοί. Είναι η τελική κρίση ενός πολιτισμού και μιας οικονομικής μηχανής που μανιακά παλεύει να μεταποιήσει τον πλανήτη σε εμπόρευμα. Πρώτες ύλες, ορυκτά καύσιμα, βιολογικοί οργανισμοί, φυσικοί πόροι, το νερό που πίνουμε, ο αέρας που αναπνέουμε, όλα μεταποιούνται σε εμπορευματικά χρήσιμες μορφές και εξαφανίζονται μέσω της κατανάλωσης.

Τί έγιναν τα βουνά άνθρακα και τα δισεκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου που ανασύρθηκαν από τα σπλάχνα της Γης τους τελευταίους αιώνες; Κάηκαν, ξοδεύτηκαν, έγιναν αέρας, ατμοσφαιρική μόλυνση, διάχυτη αιθάλη, πολλαπλασίασαν το διοξείδιο του άνθρακα και τα άλλα αέρια θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα. Τί έγιναν τα δισεκατομμύρια τόνοι βωξίτη, σίδηρου, νικελίου, χαλκού κ.ο.κ. που εξορύχθηκαν τους τελευταίους αιώνες; Μεταποιήθηκαν, έγιναν μηχανές, εργαλεία, εξαρτήματα, αυτοκίνητα, κατσαρόλες, βίδες – κι ύστερα σκορπίστηκαν στις χωματερές του κόσμου ή σκούριασαν ήσυχα σε ερειπωμένα εργοστάσια με ελάχιστες ελπίδες ανακύκλωσης. Αυτά που κάποτε ήταν πόροι για μια λογική και μετρημένη αξιοποίηση, δυνητικός πλούτος για τα παιδιά και τα εγγόνια μας, χρυσάφι στο κοινωνικό σεντούκι, πλούσια κληρονομιά του ανθρώπου, ένα μυθικό τζακπότ κάτω από τα πόδια μας, έχουν γίνει τώρα εφήμερα καταναλωτικά προϊόντα, απόβλητα ενός αδηφάγου πολιτικοκοινωνικού συστήματος, λύματα, σκουπίδια στην απέραντη χωματερή στην οποία σιγά σιγά μετατρέπουμε τον κάποτε φιλόξενο πλανήτη μας. Η εντροπία αργά αλλά σταθερά εγκαθίσταται στο σύστημα, ο δεύτερος νόμος της θερμοδυναμικής επιβάλλει αδυσώπητα τον τιμωρητικό του κανόνα.

Τώρα που ο βιομηχανισμός/καπιταλισμός έχει μπει στην τελική κατηφοριά, είναι εύκολο να δούμε πως πρόκειται για ένα θηριώδες, μη-βιώσιμο οικονομικό σύστημα που λεηλατεί το φυσικό περιβάλλον και την ανθρώπινη ψυχή, αφήνοντας πίσω του χωματερές και ερείπια. Και το χειρότερο: Είναι ένα αυτο-ηττώμενο σύστημα. Για να συνεχίσει να υπάρχει χρειάζεται άφθονη και φτηνή ενέργεια, χρειάζεται ανεξάντλητες πρώτες ύλες, κυρίως μέταλλα, χρειάζεται ολοένα και φτηνότερη εργατική δύναμη, χρειάζεται προοπτικές άπειρης ανάπτυξης. Αλλά στον μικρό και πεπερασμένο πλανήτη μας η άφθονη και φτηνή ενέργεια που λέγεται πετρέλαιο έχει φτάσει στο αποκορύφωμα της άντλησής της (peak oil) και από δω και πέρα ούτε άφθονη ούτε φτηνή θα είναι. Όσο για τα μέταλλα, η έλλειψή τους έχει αρχίσει να γίνεται πιεστική, όπως μαρτυρούν οι παλιατζήδες που κάθε πρωί μας ζητούν με τα μεγάφωνά τους να τους χαρίσουμε ό,τι παλιοσίδερα έχουμε…

Πού βρισκόμαστε σήμερα

Ακόμα και οι τελευταίοι ανυποψίαστοι Έλληνες το πήραν πια απόφαση πως ό,τι συμβαίνει στη χώρα μας δεν είναι αποκομμένο απ’ ό,τι συμβαίνει σε όλον τον πλανήτη. Κι αυτό που συμβαίνει στον πλανήτη είναι μια πολύμορφη παγκόσμια κρίση που δεν αφήνει ανεπηρέαστη καμία χώρα, καμία επαρχία, κανένα χωριό, κανέναν άνθρωπο. Ας κάνουμε ένα γρήγορο απολογισμό. Να μερικά μόνο από τα πρόσωπα της κρίσης:

Επικείμενη χρηματοπιστωτική κατάρρευση. Καθημερινά και με αυξανόμενη ταχύτητα ο κόσμος μας βυθίζεται σε έναν χρηματοπιστωτικό εφιάλτη που αφήνει γύρω του οικονομικά ερείπια. Σαν το νερό που αναζητάει τα πιο αδύναμα σημεία για να διαρρεύσει, η χρηματοπιστωτική κρίση εμφανίζεται πιο έντονα σε διάφορες “προβληματικές” περιοχές που όμως συνεχώς πολλαπλασιάζονται. Η Ελλάδα αποτελεί μεν μια χαρακτηριστική περίπτωση, αλλά βλέπουμε και τις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης να μπαίνουν μία μία στην ουρά, ενώ η “λιτότητα” έχει εισβάλει ακόμα και στην κάποτε κραταιά Αμερική. Η χρηματοπιστωτική κατάρρευση φανερά είναι ένα ατύχημα που περιμένει να συμβεί.

Απίστευτη οικονομική ανισότητα. Σήμερα τρία περίπου δισεκατομμύρια άνθρωποι (πάνω από το 40% της ανθρωπότητα) ζουν με λιγότερα από 2 δολλάρια τη μέρα, ενώ ο αριθμός αυτός καθημερινά μεγαλώνει καθώς ακόμα και στις χώρες του λεγόμενου Πρώτου Κόσμου φτωχοποιούνται ολοένα και μεγαλύτερες μάζες ανθρώπων λόγω της οικονομικής κρίσης. Από την άλλη πλευρά, η παχυσαρκία αποτελεί ένα οξύτατο και επιδεινούμενο πρόβλημα υγείας στις πλούσιες χώρες, ο δε αριθμός των δισεκατομμυριούχων αυξάνεται όσο αυξάνονται και οι μάζες που ζουν στην έσχατη ένδεια.

Τα όρια της καπιταλιστικής “ανάπτυξης”. Κατά τους “ειδικούς” και τους πολιτικάντηδες, το γιατρικό που θα θεραπεύσει πάσαν νόσον και πάσαν μαλακίαν του καπιταλισμού, ακόμα και στη χώρα μας, είναι η ανάπτυξη, κατά προτίμηση η “πράσινη” – όπως λέμε “πράσινα άλογα”. Μια “υγιής” οικονομική ανάπτυξη 4% τον χρόνο θεωρείται υπέροχη και εφικτή και μπορεί, υποτίθεται, να “σώσει” ακόμα και απελπιστικές περιπτώσεις όπως η Ελλάδα. Αλλά ακόμα κι αν ήταν εφικτή (που δεν είναι) η “ανάπτυξη” μέσα σε ένα πολιτικοκοινωνικό σύστημα που έχει φτάσει στα όριά του, κανένας από αυτούς τους “σοφούς” ανθρώπους δεν τολμάει να απαντήσει στα ερωτήματα: Για πόσον καιρό; Και μετά τί θα γίνει; Μια ανάπτυξη 4% τον χρόνο σημαίνει ότι σε έναν αιώνα η οικονομία θα έχει διευρυνθεί 50 φορές, σε δύο αιώνες 2.500 φορές και σε τρεις αιώνες 125.000 φορές! Δεν τους έχει εξηγήσει κανένας μαθηματικός τί σημαίνει εκθετική ανάπτυξη; Πού θα βρεθούν οι πόροι για τέτοιους ρυθμούς παραγωγής και κατανάλωσης; Τί θα απογίνουν τα Ιμαλάια σκουπιδιών που αναπόφευκτα θα δημιουργηθούν; Ήδη ζούμε σε αφόρητες συνθήκες. Σκεφθήτε τι θα γίνει αν “αναπτυχθούμε” κι άλλο. Όχι, είναι πολύ πιο απλό, χρήσιμο και ρεαλιστικό να παραδεχτούμε πως ο βιομηχανισμός έφτασε στα όριά του.

Εξαφανιζόμενοι πόροι. Η εποχή των ορυκτών καυσίμων τελειώνει. Ήδη η άντληση πετρελαίου έχει φτάσει στο ανώτατο σημείο της (peak oil) από το 2005. Έκτοτε η παραγωγή του διατηρείται σταθερή, με τάσεις κάμψης, παρά την τρομερή ζήτηση. Τα ιλιγγιώδη σκαμπανεβάσματα των τιμών του πετρελαίου και του φυσικού αερίου σηματοδοτούν ακριβώς αυτή την αδυναμία να καλυφθεί η συνεχώς αυξανόμενη ζήτηση. Επίσης τα αποθέματα πολλών βασικών μετάλλων επαρκούν μόλις για 20 έως 100 χρόνια. Οι κατά καιρούς επαναλαμβανόμενοι αλαλαγμοί για νέα κοιτάσματα καυσίμων ή νέες θαυμαστές τεχνολογίες, που θα μας λύσουν μαγικά όλα μας τα προβλήματα, ύστερα από λίγο ξεφουσκώνουν. Τα θαύματα κρατάνε μόνο τρεις μέρες…

Παγκόσμια επισιτιστική κρίση. Πριν δύο χρόνια η ανθρωπότητα έφτασε αισίως στα επτά δισεκατομμύρια άτομα. Παράλληλα με τον υπερπληθυσμό ακριβαίνει σταθερά το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο από τα οποία εξαρτάται η σημερινή γεωργία για την κίνηση των μηχανών, την παραγωγή λιπασμάτων και ζιζανιοκτόνων, την κατεργασία και συσκευασία προϊόντων, τις μεταφορές κ.ά. Επίσης οι υδατικοί ορίζοντες χαμηλώνουν σε όλον τον πλανήτη λόγω υπεράντλησης επηρεάζοντας αρνητικά την παραγωγωγή τροφίμων. Προσθέστε την καλλιεργήσιμη γη που χάνεται από τη συνεχή επέκταση των πόλεων, την περιβαλλοντική υποβάθμιση, την αλάτωση των εδαφών και την ερημοποίηση, προσθέστε και τις αλλαγές στα πρότυπα του καιρού και έχετε αμέσως μπροστά σας όλα τα συστατικά της συνταγής για αλλεπάλληλους λιμούς, ακόμα και στον λεγόμενο “αναπτυγμένο” κόσμο, μέσα στα επόμενα χρόνια.

Κι αν όλα αυτά δεν σας πείθουν πως έχουμε πια βρεθεί στο χείλος του γκρεμού, αξίζει να σκεφθείτε δίπλα στα παραπάνω και τους πολιτικούς και πολεμικούς κινδύνους που δημιουργεί η βαθύτατη κρίση σ’ έναν κόσμο με τερατώδη πυρηνικά, χημικά και βιολογικά όπλα.

Πού πάμε από εδώ

Τα αδυσώπητα αδιέξοδα που δημιουργεί το τέλος του βιομηχανισμού/καπιταλισμού δεν αφήνουν πολλά περιθώρια για αισιόδοξες προβλέψεις. Είναι φανερό ότι κανένα σημερινό πολιτικό σύστημα δεν είναι σε θέση να αντιμετωπίσει τέτοια ζητήματα, αφού όλα τα πολιτικά συστήματα είναι προϊόντα του ίδιου του βιομηχανισμού και μοιραία κινούνται μέσα στο πλαίσια της (χρεωκοπημένης πλέον) λογικής του. Η συνταγή των κυρίαρχων σήμερα πολιτικών σχηματισμών και ιδεολογιών είναι κοινή και βασίζεται στα μαγικά συστατικά της πολιτικής κουζίνας του βιομηχανισμού που λέγονται πρόοδος, ανάπτυξη, κοινοβουλευτική δημοκρατία, κόμματα, τηλεόραση – σε πράγματα δηλαδή που φανερά έχουν πια χρεωκοπήσει. Έτσι τα σενάρια των πιθανών εκβάσεων είναι λίγα και δεν συνιστάται η ανάγνωσή τους σε όσους έχουν αδύναμη καρδιά. Ας δούμε τα τρία πιο βασικά:

Σενάριο πρώτο – Ολοσχερής κατάρρευση του παγκοσμιοποιημένου βιομηχανισμού: Κατά τον Dmitri Orlov, που βίωσε την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης (η Ρωσία αργότερα συνήρθε αρκετά γιατί διέθετε ορυκτά καύσιμα), δεν πρόκειται για κάτι ραγδαίο, αλλά για μια βαθμιαία διαδικασία με τα εξής πέντε στάδια:

  1. Χρηματοπιστωτική κατάρρευση
  2. Εμπορική κατάρρευση
  3. Πολιτική κατάρρευση
  4. Κοινωνική κατάρρευση
  5. Πολιτιστική κατάρρευση

Στα προχωρημένα στάδια η κατάρρευση αποκτά διαστάσεις ανθρωπιστικής κρίσης με άδηλη έκβαση. Το τι θα προκύψει από εκεί και πέρα είναι αδύνατο να εκτιμηθεί αυτή τη στιγμή καθώς κάθε χώρα, κουλτούρα ή περιοχή θα προσπαθήσει να δώσει τη δική της τοπική απάντηση με ειρηνικό ή βίαιο τρόπο. Δεν συμμερίζομαι την άποψη του Wallerstein περί αντικατάστασης του καπιταλισμού σε 30-40 χρόνια από άλλο παγκόσμιο σύστημα, καλύτερο ή χειρότερο. Στην πραγματικότητα, αυτό που έχει αρχίσει να συμβαίνει γύρω μας είναι μια οδυνηρή διαδικασία απλοποίηση και κατακερματισμού ενός πολύπλοκου και πολυσύνθετου συστήματος πλανητικών διαστάσεων. Έτσι, εκείνο που φαίνεται πως θα διαδεχτεί την κλυδωνιζόμενη παγκοσμιοποίηση δεν είναι ένα νέο καλύτερο ή χειρότερο σύστημα, αλλά ένα πλήθος αντιμαχόμενων μικρών ή μεσαίων κοινωνικοπολιτικών σχημάτων, που βασική τους εργασία για πολλές δεκαετίες, ίσως και αιώνες, θα είναι η ανακύκλωση των συνεχώς μειούμενων υπολειμμάτων του βιομηχανικού κόσμου.

Η διαφαινόμενη ολοσχερής κατάρρευση του παγκοσμιοποιημένου συστήματος θα οδηγήσει στην ανάδυση μιας πληθώρας τοπικών εξουσιών και περιφερειακών πόλων ισχύος, πιθανότατα αλληλοσυγκρουόμενων. Ο λόγος είναι ότι μαζί με την κατάρρευση του καπιταλισμού θα χαθεί και το κατεξοχήν ενοποιητικό στοιχείο του σημερινού κόσμου: Ο οικονομικός συγκεντρωτισμός που μπορούσε να επιβάλλει το παγκοσμιοποιημένο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Έτσι, το κεντρικό εργαλείο ομογενοποίησης και ελέγχου της κοινωνικής συνείδησης, η επικοινωνιακή τεχνολογία (τηλεόραση, ραδιόφωνο, τύπος, διαδίκτυο), θα έχει μόνο φθίνουσα παρουσία και βαθμιαία θα περιορίζεται σε τοπικές εφαρμογές ολοένα και μικρότερης εμβέλειας, που μόνο τοπικές εξουσίες θα μπορούν να στηρίξουν.

Σενάριο δεύτερο – Ένα μείγμα κατάρρευσης και τοπικών πολέμων. Το πιθανότερο σενάριο. Η κατάρρευση του παγκοσμιοποιημένου κόσμου φαίνεται αναπότρεπτη, αλλά αυτό δεν σημαίνει πως οι επιμέρους παίκτες δεν θα παλέψουν με νύχια και με δόντια να κρατήσουν τις σημερινές εξουσίες τους ή να θεμελιώσουν καινούργιες. Ήδη έχουμε αρχίσει να βλέπουμε την παλινόρθωση της κλασικής εθνικής πολιτικής και του πολέμου ως εργαλείου πολιτικής με την παράλληλη καθίζηση του θεσμικού κύρους των παγκόσμιων οργανισμών και παγκοσμιοποιημένων θεσμών. Η αποτροπή του κατακερματισμού των εθνικών χώρων σε τοπικής έκτασης εξουσίες, η εκκαθάριση παλαιών λογαριασμών με γείτονες ή η ωμή επέκταση είναι μερικές μόνο από τις αφορμές συγκρούσεων στις οποίες μοιραία οδηγεί το τέλος της παγκοσμιοποίησης. Το παρόν σενάριο όμως είναι μάλλον μεταβατικό καθώς θα αναπτύσσεται παράλληλα με τη διαδικασία κατάρρευσης του βιομηχανικού τρόπου παραγωγής και συγκέντρωσης πλούτου, οπότε δεν θα υπάρχει επαρκές πλεόνασμα για τη χρηματοδότηση ισχυρών πολιτικών και στρατιωτικών μηχανισμών, αντίστοιχων με τους σημερινούς. Έτσι, αυτόματα έρχεται στον νου μια περίοδος ανάλογη με τον Εκατονταετή Πόλεμο. Αλλά, όπως φαίνεται, πρέπει να κρατήσουμε τα σενάριά μας πολύ γενικά καθώς η διαφαινόμενη πολιτισμική μεταβολή, που αναπόφευκτα θα συνοδεύσει μια τέτοια ριζική ανατροπή των σημερινών ισορροπιών, λειτουργεί σαν “ορίζοντας γεγονότων” και μας αποκρύπτει περισσότερες λεπτομέρειες.

Σενάριο τρίτο – Ανοιχτή παγκόσμια σύγκρουση. Ενδεχομένως ορισμένες ελίτ να πιστέψουν πως ένας παγκόσμιος πόλεμος αποτελεί λύση για τη χώρα τους όσο ακόμα έχουν τη δυνατότητα διεξαγωγής ενός τέτοιου πολέμου. Η αυτοκρατορική λογική του “αν δεν έχω, το αρπάζω” είναι παλιά και εικονογραφείται θαυμάσια από τις πρόσφατες επεμβάσεις της Δύσης στο Ιράκ, τη Λιβύη και τη Συρία – αλλά και πολύ πιο κοντά σ’ εμάς, στη γερμανική νεοαποικία που κάποτε ήταν η ανεξάρτητη χώρα Ελλάδα. Όσο όμως η κρίση βαθαίνει και η αμερικανική κυρίως ελίτ συνειδητοποιεί πως η συντριπτική σήμερα υπεροπλία της είναι προσωρινή λόγω του δυσθεώρητου αμερικανικού χρέους και ελλείμματος, πιθανόν να μπει στον πειρασμό να προχωρήσει σε μια γρήγορη “τελική λύση” με Ρωσία και Κίνα πριν χάσει το στρατιωτικό αυτό πλεονέκτημα. Παρά τις τραγικές συνέπειες μιας τέτοιας έκβασης στους ανθρώπινους πληθυσμούς και το φυσικό περιβάλλον, η φύση του πολέμου και των όπλων σήμερα δεν μπορεί να οδηγήσει στην πολιτική επικράτηση ενός κράτους ή σχηματισμού κρατών πάνω στα υπόλοιπα. Δεν έχει πολιτικό νόημα ένας παγκόσμιος πόλεμος με πυρηνικά, χημικά και βιολογικά όπλα. Τα μέσα είναι υπερβολικά μεγάλα για τον σκοπό και οι συνέπειές τους ανεπανόρθωτες. Αν και μέτριας πιθανότητας, το σενάριο αυτό παραμένει πάντως ως ενδεχόμενη έκβαση.

ο ο ο

‘Ετσι, μέσα από όλη αυτή τη ρευστότητα, αστάθεια και ασάφεια, ένα μόνο είναι σίγουρο: Έχουμε μπει σε επικίνδυνους ιστορικούς καιρούς και δεν έχει νόημα να αποφεύγουμε τη συζήτηση για τα ενδεχόμενα που ανοίγονται πλέον μπροστά μας. Και η συζήτηση γι’ αυτές τις σκοτεινές προοπτικές μάλλον θα πρέπει να συνεχιστεί.

Παρασκευή 29 Νοεμβρίου 2013

Η παρακαταθήκη του Γιάννη Ροντήρη




Του Ανδρέα Κυράνη από το Άρδην τ. 93

Μέχρι τις αρχές του ’80, το όνομα Ροντήρης, για τους τεχνικούς του Πειραιά, συνιστούσε θρύλο, κι ας είχε κλείσει είκοσι πέντε χρόνια πριν. Για τους τότε μηχανουργούς, η προϋπηρεσία «στου Ροντήρη» ήταν τίτλος τιμής, δείκτης υψηλής τεχνογνωσίας.
Δεκάδες μεταπολεμικά μηχανουργεία οφείλουν σε αυτό την ύπαρξη, την ιστορία, τη γνώση και το κύρος τους.
Από εκεί γεννήθηκαν η ΔΡΑΚΟΣ-ΠΟΛΕΜΗΣ, στον χώρο των αντλιών, η ΓΑΒΑΛΑΣ, στον χώρο των μηχανημάτων λατομείων, η ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΡΗΓΟΣ, στα μηχανήματα σχισίματος μαρμάρων, η ΜΕΛΚΑ ΕΠΕ, στα βαρούλκα πλοίων, η ΚΟΚΚΟΤΑΣ-ΛΙΩΡΗΣ, στην υψηλής ποιότητας μαστορική χύτευση χειρός, κ.ά.
Πόσοι γνωρίζουν πως εκείνο το μηχανουργείο δεν υπήρξε παρά ένα βήμα, στο προπολεμικό όραμα του Γιάννη Ροντήρη, για την προκατασκευή μεταλλικών πλοίων, που διέκοψε ο πόλεμος και κατασπάραξε μετά η οικονομικο-πολιτική διαπλοκή; Τα ναυπηγεία Σκαραμαγκά του Νιάρχου και τα ναυπηγεία Ελευσίνας του Ανδρεάδη δεν θα υπήρχαν χωρίς το καταρτισμένο τεχνικό και επιστημονικό δυναμικό της ΡΟΣΤΡΟ και τις πρωτοβουλίες του Ροντήρη.
Αυτός ο ευγενής ευπατρίδης έφυγε άγνωστος το 1976, αφού δαπάνησε ικμάδα, σχεδιαστικό-μηχανουργικό ταλέντο και περιουσία, στο όραμα μιας παραγωγικά αυτοδύναμης πατρίδας. Η συνεισφορά του ουδέποτε αναγνωρίστηκε. Το μεσοπολεμικό κτήριο της ΡΟΣΤΡΟ, λίγο αργότερα, αντικαθίσταται από ένα μίζερο κτήριο μιας αλυσίδας σούπερ μάρκετ. Κατεδάφιση, συνάμα πραγματική και συμβολική.
Ο τόπος μας, γεννήτορας και μήτρα της τεχνογνωσίας που στήριξε τη δυτική βιομηχανική επανάσταση, επειδή δήθεν δεν παράγει τίποτε, μετατρέπεται δια της βίας σε αποκλειστικό πάροχο υπηρεσιών. Κάθε ίχνος μνήμης και γνώσης της τεχνογνωσίας μας αφανίζεται από προσώπου γης, προκειμένου, αμνήμονες και αγράμματοι, να μεταλλαχτούμε ταχύτερα σε ευτελή ανθρωποειδή. Ποιες βάσιμες ενδείξεις δυνατότητας ανατροπής της σημερινής παρασιτικής συνθήκης θεμελιώνει άραγε αυτό το ιστορικό υπόδειγμα;

1. Το οικονομικο-πολιτικό γεγονός

Η ενδογενής παραγωγική υπόσταση μιας χώρας είναι «δείκτης» εθνικής ανεξαρτησίας. Μετά από μια εθνική καταστροφή και ήττα, αποτέλεσμα ενός εμφύλιου πολέμου, οι «νικητές» καταστρέφουν την παραγωγική της βάση, υπέρ του μεταπρατισμού.
Την ίδια στιγμή που η αριστερή διανόηση του «Ανταίου», που τεκμηρίωνε την δυνατότητα για παραγωγική-βιομηχανική ανασύνταξη, εκτελείται ξημερώματα Κυριακής, με την εκτέλεση του Μπάτση δίπλα στον Μπελογιάννη, η όποια ελληνική βιομηχανία και παραγωγή, αν και άντεξε μια δεκαετία πολεμικών συγκρούσεων, εκτελείται μεθοδικά, από τις τότε πολιτικές ηγεσίες του τόπου, χάρη στην προσωπική ιδιοτέλεια και τα ξένα συμφέροντα.
Τη Σιδηροβιομηχανία Ρόστρο την έκλεισε μια σαφής άνωθεν πολιτική επιλογή, που έκρινε πως παραγωγή δεν αναπτύσσεται σε μια δήθεν αγροτική χώρα. Οφείλει, λοιπόν, να στραφεί στις εισαγωγές, τον μεταπρατισμό και τις υπηρεσίες, προκειμένου να ενσωματωθεί στο παγκοσμιοποιημένο οικονομικό περιβάλλον. Κάθε σχέση με σημερινά πραγματικά περιστατικά είναι, προφανώς, εντελώς συμπτωματική.
Ο ίδιος ο «διανοούμενος» Ροντήρης, σε αποσπάσματα επιστολής του, στα τέλη του ’50, γράφει «περί Της Ελληνικής Σιδηροβιομηχανίας και των ληπτέων μέτρων διά την σωτηρίαν της»:
«Η Σιδηροβιομηχανία πρέπει να είναι το ‘‘όπλον μάχης’’ διά την επίτευξιν της ευημερίας ιδία των πτωχών λαών [...] χρειάζεται τόσον μικρόν ποσοστόν [...] πρώτων υλών [...] διά κατασκευάσματα των οποίων η αξία δεν είναι άλλο τι, παρά η αξιοποίησις της ανθρώπινης προσπάθειας.
Θα ήτο [...] πραγματική απώλεια [...] να σβύση ό,τι έχει δημιουργηθή ύστερα από μύριους κόπους [...] ωρισμένων ανθρώπων, οίτινες ωραματίσθησαν την δημιουργίαν μιας τόσον ζωτικής βιομηχανίας και οίτινες [...] αξίζουν, σήμερον, καλλίτερης τύχης από το να ίδουν την εξαφάνισην του τοσαύτης εθνικής σημασίας έργου των.
Η ελληνική Σιδηροβιομηχανία [...] ουδέποτε έτυχεν έστω και της παραμικρής προστασίας [...] διά να δυνηθή να ανταπεξέλθη εις τον οξύτατον ξένον ανταγωνισμόν.
Μεταξύ… άλλων πληγμάτων, ήτο και το γεγονός ότι πολλοί νέοι εν Ελλάδι [...] επεδόθησαν εις την επιστήμην του μηχανικού-μηχανολόγου, αλλά, βλέποντες [...] τον σκληρόν αγώνα τον οποίο ηγωνίζετο η Ελληνική σιδηροβιομηχανία, αντί να τραπώσιν εις την δημιουργικήν εργασίαν της εν Ελλάδι κατασκευής μηχανημάτων, μετεβλήθησαν εις αντιπροσώπους ξένων οίκων, πολύ ολίγον τιμητική ενασχόλησις δι’ έναν επιστήμονα, που απέφερεν άκοπα κέρδη, παραιτούμενοι της φιλοδοξίας να γίνουν οι ίδιοι, εις τον τόπο τους, κατασκευασταί.
Το συμφέρον τους ήτο [...] η δυσφήμισις των ελληνικών κατασκευών και η διά παντός μέσου προστασία των έξωθι εισαγομένων.
Παρατηρείται ακόμη και μια συστηματική τάσις διώξεως της ελληνικής σιδηροβιομηχανίας εκ μέρους [...] αυτού τούτου του κράτους. [...] Έχει φθάσει μέχρι του σημείου [...] να γίνωνται δημοπρασίαι [...] και να αναφέρηται ρητώς εις τας προκηρύξεις ότι η προμήθεια τούτων πρέπει να γίνει εκ του εξωτερικού. Αυτός ήτο ο ολέθριος ρόλος μερικών Ελλήνων τεχνικών… οίτινες απομακρυνθέντες τελείως εκ της πραγματικής δημιουργικής εργασίας του μηχανουργείου παρέμειναν μόνον διεκπεραιωταί εγγράφων εις τα διάφορα δημόσια γραφεία και ούτω [...] φοβούνται και περιφρονούν τα ελληνικά κατασκευάσματα.
Μόνη ελπίς απομένει να συνέλθωμεν διά να ίδωμεν ότι είναι ολέθριον διά τον τόπον μας να μην κατασκευάζωμεν τα μηχανήματά μας οι ίδιοι, ότι είναι αντίθετον προς την λογικήν να παραγγέλωμεν εις την Ιταλίαν μηχανήματα και πλοία τα οποία ηδύναντο κάλλιστα να κατασκευασθώσιν εν Ελλάδι, ότι είναι παραφροσύνη να σκέπτεται τις ότι είναι συμφερώτερον να φέρωμεν κάτι από το εξωτερικόν [...] καθ’ όν χρόνον οι Έλληνες τεχνίται ευρίσκονται άνευ εργασίας και πεινούν, τα δε παιδιά των δε θα μπορέσουν να μάθουν την τέχνην του πατέρα των.
Τα ελληνικά μηχανήματα, τα οποία ήδη και σήμερον συναγωνίζονται τόσον από απόψεως τιμής όσον και ποιότητος τα του εξωτερικού [...] θα συμβάλουν ούτω εις την προαγωγήν του μηχανικού πολιτισμού της χώρας μας».
Φυσικά, κανείς δεν ήθελε να τον ακούσει. Οι «ηττημένοι» τώρα του εμφύλιου, αποκλεισμένοι λόγω κοινωνικών φρονημάτων, αξιοποιούν τα ταλέντα τους, ενισχύουν την αυτοδυναμία τους από τον κρατικό μηχανισμό και συνεισφέρουν δραματικά στην παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας, στο περίφημο «παραγωγικό θαύμα» της δεκαετίας του εξήντα.
Ό,τι έκαναν, δηλαδή, για αιώνες οι πρόγονοί τους, μέσα στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, στα απομακρυσμένα βουνά και νησιά του τόπου, όπου ανθούσαν ο κοινοτισμός και η βιοτεχνία.

2. Το παραγωγικό μοντέλο

Η ΡΟΣΤΡΟ υπήρξε μια υπερσύγχρονη μηχανουργική και ναυπηγική μονάδα, με 1100 εργαζόμενους το 1950. Με τα γύρω της μικρότερα μηχανουργεία συγκροτούσε ένα αυτοδύναμο παραγωγικό σύστημα. Σχεδίαζε και παρήγε η ίδια ό,τι απαιτούσε η τελική σύνθεση του προϊόντος. Είχε ναυπηγούς, μηχανολόγους και χημικούς ανωτάτης παιδείας, μηχανικούς και σχεδιαστές των τεχνικών σχολών του τότε Πειραιά και τεχνίτες, μηχανουργούς, εφαρμοστές, χυτευτές μετάλλων, ηλεκτρολόγους, ξυλουργούς, βαφείς κ.λπ. Τα σχέδια του εργοστασίου με τα επί μέρους τμήματα και τον αντίστοιχο εξοπλισμό μαρτυρούν αδιάψευστα την πλούσια διάρθρωση του μηχανουργείου.
Ο βιομηχανικός εργάτης απουσίαζε, μαζί με το περίφημο φορντικό μοντέλο, τον καταμερισμό, την εξειδίκευση, τη μαζική παραγωγή. Τη συγκροτούσαν αποκλειστικά επιστήμονες και τεχνίτες.
Ο μεγάλος όγκος της εργασίας της ήταν ειδικά σχεδιασμένα, κατά παραγγελία, προϊόντα. Για την ΕΤΜΑ, πλεκτρικές μηχανές, για την ναυτιλία, μικρά βαπόρια και μηχανολογικός εξοπλισμός, για τον αγροτικό τομέα και τη μεταποίηση, ειδικά μηχανήματα και μεταλλικά κτήρια (ΙΟΝ, ΕΛΑΪΣ, ΠΑΥΛΙΔΗΣ, ΠΑΠΟΥΤΣΑΝΗΣ, ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ, Ίσθμια της Κορίνθου και της Λευκάδας, κ.ά.). Τυποποιημένα προϊόντα, αντλίες και συμπιεστές αμμωνίας για την παγοποιία απλώς συμπλήρωναν τα κενά. Υπηρετούσε, σε αντίθεση με το δυτικό μοντέλο, το συγκεκριμένο και όχι το τυποποιημένο.

3. Η τεχνογνωσία

Η ΡΟΣΤΡΟ υπήρξε ένα μεγάλο τεχνικό πανεπιστήμιο. Ένας ναός τεχνολογικής σοφίας και εφαρμοσμένης γνώσης. Η τεχνογνωσία της είναι η παράδοση του μάστορα και του μηχανουργού, δηλαδή του αληθινού υποκειμένου της μεταποιητικής διαδικασίας και όχι του κατ’ εξοχήν αντικειμένου της, όπως ο βιομηχανικός εργάτης. Μια παράδοση που:
α) Διαθέτει ικανότητα αφομοίωσης του αληθινά νέου, μέσω της ένταξης στο προϋπάρχον.
β) Απεχθάνεται τη στείρα επανάληψη, τον καταμερισμό και την εξειδίκευση, ασκώντας τη δημιουργική σύνθεση των πιο ετερόκλητων πραγμάτων.
γ) Συγκροτεί έννοιες και σημασίες, μη εννοώντας τη μηχανή θεότητα πάνω από τον δημιουργό της.
Το 1941, οι Γερμανοί την επιτάσσουν, για τη συντήρηση των τορπιλακάτων τους. Οι τεχνίτες του μηχανουργείου προκαλούν ελεγχόμενες βλάβες στις εξελιγμένες μηχανές, που εκδηλώνονται εκ των υστέρων, όταν τα σκάφη απομακρύνονται από το λιμάνι. Υποψιάζονται πως κάτι τρέχει, αδυνατούν όμως να αμφισβητήσουν την εμπεριστατωμένη πραγματογνωμοσύνη των Ελλήνων τεχνικών, προϊόν της άριστης τεχνογνωσίας τους.

4. Ένα μάθημα ήθους, πίστης και οράματος

Το 1956 βρίσκει τη ΡΟΣΤΡΟ καταχρεωμένη από την ΕΤΜΑ. Ο όμιλος Νιάρχου, θέλοντας να λειτουργήσει μεγάλο ναυπηγείο στην Ελλάδα, αναθέτει στον ναυπηγό και καθηγητή του ΕΜΠ, πλοίαρχο Φραγκούλη, να αναζητήσει στελέχη και τεχνικό προσωπικό προκειμένου να μετεκπαιδευτεί στο Ρότερνταμ της Ολλανδίας. Εκείνος απευθύνεται αμέσως στον Ροντήρη. Ο Ροντήρης, χάρη στο προπολεμικό του όραμα, συνεισφέρει με ενθουσιασμό, διαθέτοντας τα πολυτιμότερα στελέχη του, καρπό κόπων τριάντα ετών, χωρίς το παραμικρό προσωπικό όφελος. Μια ομάδα εκατόν δέκα ατόμων, ο μετέπειτα αρχικός πυρήνας των ναυπηγείων Σκαραμαγκά, πηγαίνει για ενάμιση χρόνο στην Ολλανδία. Εκεί, οι μαθητευόμενοι τεχνίτες μετατρέπονται στην πράξη σε εκπαιδευτές και εργοδηγούς των Ολλανδών.
Στο μεταξύ, ο Ροντήρης παλεύει να κρατήσει εν ζωή το ναυπηγείο στο Πέραμα. Πτωχευμένος, επιχειρεί μια συνεργασία με τον Ανδρεάδη, μέσω της ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΓΕΝΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΑΕ. Ο Ανδρεάδης, με κάποιους νομικούς χειρισμούς, αποκτά τυπικά τον έλεγχο και τον βγάζει εντελώς από το παιχνίδι. Από εκεί γεννιούνται τα ναυπηγεία Ελευσίνας.
Ο Γιάννης Ροντήρης, μέχρι το τέλος, μέσα από ένα μικρό μελετητικό γραφείο 50μ2, στην οδό Αιτωλικού και Μύλου, στον Πειραιά, κοντά στο παλιό του μηχανουργείο, μελετά και επιβλέπει μηχανουργικές κατασκευές, εμπνέοντας τους γύρω του, με αγάπη, γνώση και εμπειρία για την ελληνική σιδηροβιομηχανία.

5. Ένα μάθημα αντοχής στον χρόνο
Η μνήμη των γεγονότων κατοικεί σε ελάχιστους ανθρώπους εκείνης της μεγάλης τεχνικής οικογένειας που ζουν ακόμη. Τα ιστορικά τεκμήρια επαφίενται στην πίστη και επιμονή όσων εμβαθύνουν στα θραύσματα ενός παρελθόντος που σβήνει υπό την πίεση των καιρών. Στον τόπο που γέννησε τον μύθο του Προκρούστη, η τεχνογνωσία αντιστέκεται ακόμη, μέσω της άρρητης παράδοσης και του DNA μας, ακυρώνοντας στην πράξη τα περί του αντιθέτου ιδεολογήματα.
Σε μια εποχή γενικευμένης σύγχυσης, ήρθε ο καιρός το όραμα της μηχανουργίας να πάρει την εκδίκησή του, όταν μια δομική κρίση στο κυρίαρχο παραγωγικό μοντέλο, τουλάχιστον έξι αιώνων, αποκρύπτεται επιμελώς, κάτω από την οικονομική κρίση. (Τι άλλο σηματοδοτεί άραγε η υποχώρηση των εξαγωγών έναντι των εισαγωγών της Γερμανίας προς την Κίνα;)
Σε μια Δύση παντελώς απογυμνωμένη και εξαρτημένη στο παραγωγικό επίπεδο, το μάθημα της ΡΟΣΤΡΟ φωτίζει τον μόνο εναλλακτικό δρόμο.
Η Δύση, παρά τα ιδεολογήματα περί ενός νέου ψηφιακού κόσμου που δήθεν αναδύεται αυτάρκης, αναζητά εναγώνια βιώσιμο εναλλακτικό παραγωγικό μοντέλο. Και αυτό είναι αδύνατο ιστορικά να υπάρξει ερήμην της μηχανουργίας.
Ο τόπος μας το μπορεί όσο κανείς, αρκεί να το συναισθανθούμε και κατανοήσουμε. Προικιά μας είναι η τεχνογνωσία μας, συναρτημένη με την πλούσια και έγκαιρη εμπλοκή μας στον σύγχρονο ψηφιακό κόσμο. Τεράστιο πλεονέκτημά μας είναι η απαλλαγή μας από τα βαρίδια ενός βάρβαρου βιομηχανικού παρελθόντος, της κατ’ εξοχήν, δηλαδή, αγχόνης για τη Δύση που το γέννησε.
Είναι καιρός να ανατρέψουμε ριζικά την κυρίαρχη ατζέντα. Μπρος στο έωλο ιδεολόγημα της ανάπτυξης, οφείλουμε να συναισθανθούμε την εφικτή όσο ποτέ δυνατότητά μας για ενδογενή παραγωγική ανασυγκρότηση. Ζωτική οφειλή τόσο στην ιστορία μας όσο και στις γενιές που έρχονται.

 

Πέμπτη 28 Νοεμβρίου 2013

Σχολική σύμβουλος: Δεν συμμετέχω στα σεμινάρια αυτοαξιολόγησης


Σχολική σύμβουλος: Δεν συμμετέχω στα σεμινάρια αυτοαξιολόγησης

Η ΑΥΤΟΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΑΥΤΟΚΑΤΑΡΓΕΙΤΑΙ!

Οι μεθοδεύσεις για να πραγματοποιηθούν εν κρυπτώ τα σεμινάρια επί του έργου της ακριβοπληρωμένης αυτοαξιολόγησης,  είναι όχι μόνο προσβλητικά για την ουσία της ίδιας της διαδικασίας και το ρόλο των Σχολικών Συμβούλων σε αυτήν, αλλά είναι και εντελώς περιττές! Η Αυτοαξιολόγηση επιτελείται ήδη στις σχολικές μονάδες:

- με τις καταργηθείσες ειδικότητες των ΕΠΑΛ και την υποχρεωτική διαθεσιμότητα των εκπαιδευτικών που αφήνουν τους μαθητές/τριες ακάλυπτους χωρίς μάθημα και χωρίς τη δυνατότητα απόκτησης τίτλων (π.χ. ΕΠΑΛ Σάμου, Τομέας Νοσηλευτικής / Βρεφοκομίας, μαθήματα Γενικής Παιδείας μόνο από Δευτέρα έως Τετάρτη).

- με τα  κενά σε εκπαιδευτικούς που ακυρώνουν την ομαλή φοίτηση των μαθητών/τριών και καθιστούν άνιση τη συμμετοχή τους στις  Πανελλαδικές Εξετάσεις (π.χ. ΕΠΑΛ Ευδήλου Ικαρίας χωρίς Οικονομολόγο, Μηχανολόγο-Ηλεκτρολόγο, Γυμν.-ΛΤ τάξεις Φούρνων χωρίς Φιλόλογο-Οικονομολόγο).

- με την υποβάθμιση των εκπαιδευτικών σε περιοδεύοντες σχολικούς επισκέπτες που διδάσκουν απνευστί τα αντικείμενα Α και Β ανάθεσης διανύοντας εξαντλητικές και επικίνδυνες αποστάσεις έως και 50 χλμ ακόμα και μέσα στην ίδια διδακτική μέρα (π.χ. Άγιος Κήρυκος-Εύδηλος Ικαρίας).

- με την αδυναμία των συλλόγων διδασκόντων ακόμα και να παρευρεθούν και να συνεδριάσουν σε ολομέλεια των σχολείων τους όπως και να εκπληρώσουν τα εξωδιδακτικά τους καθήκοντα και την επικοινωνία τους με τους γονείς και κηδεμόνες.

- με την κατάργηση της Ειδικής Αγωγής και κάθε υποστηρικτικής δομής του εκπαιδευτικού έργου των σχολείων (μεμονωμένοι και τυχαίοι διορισμοί αναπληρωτών ειδικής αγωγής- κλείσιμο του Ειδικού Σχολείου Σάμου).

- με την υποχρηματοδότηση των σχολικών μονάδων που σε ορισμένες περιπτώσεις δεν διαθέτουν ούτε τα απολύτως αναγκαία μέσα για τη λειτουργία τους.

-με την επιχείρηση οι εκπαιδευτικοί, τρομοκρατημένοι από την απειλητική για τη θέση τους και την προοπτική τους αξιολόγηση να σπεύδουν να επιμορφωθούν όπως-όπως και καταβάλλοντας υψηλότατο χρηματικό τίμημα σε αμφίβολης προέλευσης μορφωτικά κέντρα και σεμινάρια μόνο και μόνο για να αποκτήσουν βεβαιωτικούς τίτλους.

- με την εξάντληση των ψυχικών αποθεμάτων των εκπαιδευτικών και των Διευθυντών/ντριών των σχολικών μονάδων που αντί να οργανώνουν συλλογικά και να κατευθύνουν το παιδαγωγικό και μορφωτικό έργο του σχολείου τους, υποβιβάζονται σε επόπτες-πληροφοριοδότες του ηλεκτρονικού συστήματος παρακολούθησης MySchool που εγκαθιστά το Υπουργείο Παιδείας.

- με την σταδιακή προσπάθεια οι Σχολικοί Σύμβουλοι όχι μόνο να μην έχουν λόγο για κανένα από αυτούς τους σχεδιασμούς, αλλά να εκπίπτουν από αρωγοί του παιδαγωγικού και επιστημονικού έργου των σχολείων και των εκπαιδευτικών σε μεταφορείς-ελεγκτές των κεντρικών αποφάσεων της Διοίκησης.

Επειδή ως φιλόλογος,  Σχολική Σύμβουλος έχω την Παιδαγωγική Ευθύνη για τα σχολεία που προανέφερα σαν παραδείγματα, αλλά και τη γενική ευθύνη για τους καθηγητές/τριες της ειδικότητάς μου, δηλώνω απερίφραστα ότι παρʼόλες αυτές τις δυσμενείς συνθήκες οι εκπαιδευτικοί εξακολουθούν να δίνουν την ψυχή τους στο έργο τους και να κρατούν ζωντανά και όμορφα τα απομακρυσμένα αυτά ακριτικά σχολεία.

Προκειμένου το έργο αυτό των εκπαιδευτικών να ολοκληρωθεί και να συνεχιστεί κατά την τρέχουσα σχολική χρονιά, ας μην προκαλέσουμε περαιτέρω αναταράξεις στο ήδη κλονισμένο εκπαιδευτικό τοπίο. Για το λόγο αυτό  προσωπικά επέλεξα να μη μετέχω στο σεμινάριο ενημέρωσης των Σχολικών Συμβούλων του Βορείου Αιγαίου που διεξάγεται στη Μυτιλήνη σήμερα Πέμπτη 28 Νοεμβρίου 2013  όχι με τις δέουσες επιμορφωτικές συνθήκες.

                                                                                                                         

 Εβίτα Καραγεώργου

         Δρ Σχολική Σύμβουλος  ΠΕ02 Σάμου

Ματαιώθηκε σεμινάριο αξιολόγησης


Ματαιώθηκε σεμινάριο αξιολόγησης

 

Στη ματαίωση του προγραμματισμένου σεμιναρίου αξιολογητών, οδήγησε χτες η κινητοποίηση εκπαιδευτικών από σχολεία της Αθήνας. Εκπαιδευτικοί συγκεντρώθηκαν στο 2ο Πρότυπο Πειραματικό ΓΕΛ Αθήνας στους Αμπελόκηπους όπου επρόκειτο να γίνει σεμινάριο σχολικών συμβούλων για την «αξιολόγηση». Υπενθυμίζεται ότι το υπουργείο Παιδείας, σαν πρώτο βήμα επέκτασης και γενίκευσης της αξιολόγησης σαν κομμάτι του «νέου» σχολείου, διοργανώνει αυτό το διάστημα σεμινάρια για τα στελέχη της εκπαίδευσης που θα αναλάβουν ρόλο αξιολογητή.

Στο μεταξύ, η ΔΟΕ με προχτεσινή της απόφαση, κηρύσσει τρίωρη στάση εργασίας για κάθε φορά που θα πραγματοποιούνται σεμινάρια για την «αξιολόγηση» σε οποιοδήποτε Σύλλογο της Ελλάδας.


Διαβάστε
περισσότερα: http://www.alfavita.gr/arthron/%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B1%CE%B9%CF%8E%CE%B8%CE%B7%CE%BA%CE%B5-%CF%83%CE%B5%CE%BC%CE%B9%CE%BD%CE%AC%CF%81%CE%B9%CE%BF-%CE%B1%CE%BE%CE%B9%CE%BF%CE%BB%CF%8C%CE%B3%CE%B7%CF%83%CE%B7%CF%82#ixzz2lyUwsDMM

Τετάρτη 27 Νοεμβρίου 2013

Η κινητοποίηση των εκπαιδευτικών στο Ηράκλειο ανάγκασε τους αξιολογητές να φύγουν


Η κινητοποίηση των εκπαιδευτικών στο Ηράκλειο ανάγκασε τους αξιολογητές να φύγουν

Η κινητοποίηση των εκπαιδευτικών στο Ηράκλειο ανάγκασε τους αξιολογητές να φύγουν
IMAGE PHOTO SERVICES



Η κινητοποίηση εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στο Κέντρο όπου γινόταν η επιμόρφωση των αξιολογητών, στην περιοχή του ΤΕΙ Κρήτης, ανάγκασε τους αξιολογητές σε αποχώρηση. Οι εκπαιδευτικοί συγκεντρώθηκαν έξω από το κέντρο και διαμαρτυρήθηκαν για τη διαδικασία που τους οδηγεί, μετά την αξιολόγηση, σε διαθεσιμότητα και απολύσεις…
Κάτω από τις διαμαρτυρίες, οι αξιολογητές αναγκάστηκαν να αποχωρήσουν, συνοδευόμενοι από τον περιφερειακό διευθυντή εκπαίδευσης, Απόστολο Κλινάκη…

αξιολόγηση διαμαρτυρίαa

Δευτέρα 25 Νοεμβρίου 2013

ΓΙΑ ΤΗ ΣΤΑΣΗ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΡΑΤΗΣΕΙ Η ΕΛΜΕ


ΓΙΑ ΤΗ ΣΤΑΣΗ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΡΑΤΗΣΕΙ Η ΕΛΜΕ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΟΥΣ ΣΥΝΑΔΕΛΦΟΥΣ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΤΕΘΕΙ ΣΕ ΔΙΑΘΕΣΙΜΟΤΗΤΑ

 

            Τέσσερις μήνες έχουν περάσει από τη στιγμή που 37 συνάδελφοί μας στην Καρδίτσα (1190 σε όλη τη χώρα) τέθηκαν σε διαθεσιμότητα. Το γεγονός αυτό αποτέλεσε και αποτελεί μέχρι και σήμερα, το σημαντικότερο ζήτημα για το συνδικαλιστικό κίνημα των καθηγητών συνολικά και, φυσικά, για το τοπικό σωματείο, την ΕΛΜΕ Καρδίτσας.

Για το μαζικότερο συνδικάτο στον τόπο μας αποτελεί ζήτημα ύπαρξης, ρόλου και ουσιαστικής σχέσης με τα μέλη του το να ανατρέψει την απόφαση διαθεσιμότητας-απόλυσης αυτών των συναδέλφων μας, επιβάλλοντας την επιστροφή στα σχολεία τους. Άλλωστε, αυτό ήταν και το βασικό αίτημα πάλης της απεργίας του Σεπτέμβρη, που αγκάλιασε όλον το κόσμο της εκπαίδευσης, αλλά δεν κατόρθωσε να νικήσει.

            Σ’ αυτούς τους τέσσερις μήνες οι συνάδελφοί μας εισέπραξαν κοροϊδία, τόσο από την ηγεσία του Υπ. Παιδείας (σε κάθε γύρο Γενικών Συνελεύσεων εξαγγέλλονταν θέσεις σε ΙΕΚ, ΣΕΚ κ.λπ.) όσο και από το Υπ Υγείας. με τον Γεωργιάδη, αρχικά να ωρύεται ότι σίγουρα έχουν εξασφαλίσει θέση σε νοσοκομεία, ενώ σήμερα, που έχουμε και απολύσεις υγειονομικών, δηλώνει ότι «δεν είναι δυνατόν κάποιον από το σχολείο να τον βάλουμε να χειρουργήσει».

            Οι συνάδελφοι, παράλληλα με τη συμμετοχή τους σε όλες τις κινητοποιήσεις της περιόδου, κινήθηκαν και δικαστικά. Όμως ακόμα και η δικαίωση τους από τα δικαστήρια αντιμετωπίζεται από το Υπουργείο Παιδείας και την κυβέρνηση με νομικίστικα τερτίπια αποφυγής εκτέλεσης των δικαστικών αποφάσεων. Αποκορύφωμα αυτής της στάσης αποτελεί η νέα έκδοση–επικαιροποίηση(!) πριν από λίγες βδομάδες της διαπιστωτικής πράξης για τη διαθεσιμότητα των συναδέλφων. Ωστόσο δεν έχουν καταφέρει οι κυβερνητικοί παράγοντες να αποτρέψουν δικαστικές αποφάσεις, για την επιστροφή των εκπαιδευτικών στα σχολεία τους, έστω και χωρίς ωράριο. Οι δικαστικές αυτές αποφάσεις πάρθηκαν μετά από αίτηση ασφαλιστικών μέτρων που κατέθεσαν συνάδελφοι σε διάφορες περιοχές της χώρας και επιπλέον προβλέπουν την καταβολή όλου του μισθού τους, πράγμα που είναι πολύ σημαντικό για την επιβίωσή τους.

            Αντίστοιχα και στην Καρδίτσα οι συνάδελφοί μας έχουν ξεκινήσει διαδικασίες ασφαλιστικών μέτρων και ζητούν από το σωματείο τους, την ΕΛΜΕ, την κάλυψη των δικαστικών εξόδων (περίπου 100€ για τον καθένα).

            Χωρίς αυταπάτες για λύση του ζητήματος μέσω της δικαστικής οδού, επιμένοντας στο μόνο δρόμο που μπορεί να φέρει τη νίκη, τον δρόμο του αγώνα, αλλά και χωρίς να υποτιμούμε άλλες δυνατότητες, δηλώνουμε από τη μεριά μας ότι πρέπει η ΕΛΜΕ να καλύψει τα έξοδα αυτά.

Η σοβαρότητα του ζητήματος και η συναίσθηση της κατάστασης που βιώνουν οι συνάδελφοί μας επιβάλλει τη συνδρομή του σωματείου και στο οικονομικό πεδίο. Ουσιαστικά αποτελεί μια δήλωση του σωματείου ότι δεν ξεχνά τους συναδέλφους, ότι θα τους στηρίζει σε όλα τα επίπεδα μέχρι την δικαίωση τους, με την επιστροφή στις σχολικές αίθουσες και τα εργαστήρια, για να κάνουν επιτέλους μάθημα οι εκατοντάδες μαθητές των ΕΠΑ.Λ. της πόλης μας.

 

ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ – ΑΓΩΝΑΣ - ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ

ΟΛΟΙ ΓΙΑ ΕΝΑΝ. ΕΝΑΣ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ. ΟΛΟΙ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ

 

Τα μέλη της ΕΝΩΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ στο ΔΣ της ΕΛΜΕ Καρδίτσας

Αλεξάκος Φώτης, Γκαραγκάνη Λένα, Σδόγκος Αθανάσιος, Φυτσιλής Αλέξης

 

Εκπαιδευτικοί Ηρακλείου -Ρεθύμνου: «Γιατί αντιδράμε σ’ αυτήν την αξιολόγηση»


Εκπαιδευτικοί Ηρακλείου -Ρεθύμνου: «Γιατί αντιδράμε σ’ αυτήν την αξιολόγηση»
Οι πρόεδροι των διδασκαλικών συλλόγων Ηρακλείου και Ρεθύμνου, Γιώργος Μακράκης και Γιώργος Τρούλης, μιλούν στην Ελίνα Φαρσάρη
Απόλυτα επιτυχημένη ήταν η κινητοποίηση που διοργάνωσε η εκπαιδευτική κοινότητα της Κρήτης στο Ηράκλειο, ενάντια στο σύστημα της αξιολόγησης που ευαγγελίζεται και ετοιμάζεται να εφαρμόσει το Υπουργείο Παιδείας για τους εκπαιδευτικούς. Με αφορμή την κινητοποίηση το Irakliolive, μίλησε με τους προέδρους των Διδασκαλικών Συλλόγων του Ηρακλείου και του Ρεθύμνου, Γιώργο Μακράκη από το Σύλλογο «Δ. Θεοτοκόπουλο» και Γιώργο Τρούλη από το Σύλλογο Δασκάλων –Νηπιαγωγών Ρεθύμνου.
Ο κ. Γιώργος Μακράκης
Οι δύο εκπαιδευτικοί εξήγησαν τους λόγους για τους οποίους εναντιώνονται στην αξιολόγηση με τη μορφή που έχει προαποφασίσει το Υπουργείο Παιδείας, ενώ δήλωσαν κατηγορηματικά ότι η αντίδρασή τους δεν αφορά στη μη αξιολόγηση, αλλά στο σύστημα που επιλέγεται από την ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας.
Ο κ. Γιώργος Τρούλης
- Εκπροσωπείτε τους εκπαιδευτικούς φορείς που διοργάνωσαν την κινητοποίηση στο Κέντρο Επιμόρφωσης Ηρακλείου ενάντια στην αξιολόγηση των εκπαιδευτικών και πετύχατε την ακύρωση της διαδικασίας. Πιστεύετε ότι το μήνυμα από την Κρήτη θα έχει αντίκτυπο στην ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας;
«Σήμερα η δυναμική και μαζική παρουσία των Εκπαιδευτικών απ΄ όλη την Κρήτη έδωσε την ηχηρή απάντηση στην αυταρχική αξιολόγηση που πέρασε με το Προεδρικό Διάταγμα. Είμαστε αποφασισμένοι να συνεχίσουμε και με άλλες μορφές κινητοποίησης αν χρειαστεί».
- Ποιοι είναι οι λόγοι που σας κάνουν να αντιδράτε στη συγκεκριμένη μορφή αξιολόγησης του κλάδου σας;
«Είμαστε πεπεισμένοι ότι με τη συγκεκριμένη μορφή αξιολόγησης στην ουσία θα οδηγηθούμε σε κατηγοριοποίηση σχολικών μονάδων, σε σχολεία και μαθητές πολλών ταχυτήτων, και με προφανή στόχο την ιδιωτικοποίηση της δημόσιας εκπαίδευσης. Για να λειτουργήσει στοιχειωδώς το δημόσιο σχολείο θα καταλήξουμε να αναζητάμε πόρους εκτός του τακτικού προϋπολογισμού, διαμορφώνοντας μια εκπαίδευση με προφίλ ελεύθερης αγοράς. Αντιδράμε επειδή η ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας αντιμετωπίζει και εμάς αλλά και τους μαθητές μας ως αριθμητικά και ποσοτικά μεγέθη. Δεν θα κουραστούμε να το λέμε: ΄΄Δεν είμαστε αριθμοί΄΄».
- Η φετινή σχολική χρονιά έχει χαρακτηριστεί ως η δυσκολότερη των τελευταίων δεκαετιών, από πολλές απόψεις. Ζώντας την κατάσταση εκ των έσω, ποια νομίζετε ότι είναι τα σημαντικότερα προβλήματα της δημόσιας εκπαίδευσης σήμερα;
«Είναι προφανές ότι τα προβλήματα μας δεν περιορίζονται αποκλειστικά και μόνο στην κάλυψη των κενών θέσεων στα σχολεία, που ειδικά φέτος έχει ξεπεράσει κάθε προηγούμενο. Στο δημόσιο σχολείο διαμορφώνονται συνθήκες τέτοιες, που αν κριθεί απαραίτητο από την τρόικα και από την κυβέρνηση, ανά πάσα στιγμή μπορούμε να βρεθούμε αντιμέτωποι με νέες απολύσεις εκπαιδευτικών. Λέμε ότι το δημόσιο σχολείο συρρικνώνεται και πράγματι έτσι είναι. Δείτε τι έχουμε αντιμετωπίσει φέτος στην Κρήτη. Καταργήσεις και συγχωνεύσεις σχολικών μονάδων, αύξηση μαθητών ανά τμήμα, πρακτική που είναι και αντιπαιδαγωγική αλλά και επικίνδυνη πολλές φορές όταν μιλάμε για μαθητές τόσο μικρών ηλικιών και υποχρεωτικές μετακινήσεις παιδιών σε όμορα σχολεία. Αν αυτό δεν είναι συρρίκνωση, τότε τι είναι; Παράλληλα, οι εκπαιδευτικοί παραμένουν σε στασιμότητα, και μισθολογική αλλά και βαθμολογική. Πιστεύουμε ότι το παιδαγωγικό και δημοκρατικό περιβάλλον της σχολικής μονάδας, μετατρέπεται σε ένα άκρως ανταγωνιστικό πεδίο, σε συνθήκες ελεύθερης αγοράς, γεγονός που θα έχει αναπόφευκτα συνέπειες στη μόρφωση και την κουλτούρα των ίδιων των μαθητών αλλά και της κοινωνίας ευρύτερα».
- Τι θα λέγατε σε όλους όσοι ισχυρίζονται ότι προσπαθείτε να αποφύγετε την αξιολόγηση;
«Το επιχείρημα αυτό είναι ανυπόστατο. Η επιμόρφωσή μας, αποτελεί πάγιο αίτημα του κλάδου εδώ και δεκαετίες. Ο εκπαιδευτικός κόσμος είχε και έχει πρόταση για την αξιολόγηση με βασικά χαρακτηριστικά την ανατροφοδότηση και τη βελτίωση της παρεχόμενης εκπαίδευσης. Εμείς επιδιώκουμε την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών για την αναβάθμιση της ποιοτικής εκπαιδευτικής διαδικασίας, κάτι που δυστυχώς η ίδια η πολιτεία αντιστρατεύεται. Η ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας εδώ και τρία χρόνια έχει αναστείλει τη λειτουργία της μοναδικής δομής επιμόρφωσης που υπήρχε, δηλαδή τα Διδασκαλεία και δεν φαίνεται να υπάρχει διάθεση επαναλειτουργίας τους».
- Σε όλες τις κινητοποιήσεις σας, το αίτημα που κυριαρχεί αφορά στο δημόσιο, δωρεάν σχολείο. Γιατί πιστεύετε ότι οδηγούμαστε σε απώλεια του δημόσιου χαρακτήρα της εκπαίδευσης;
«Εσείς έχετε ενδείξεις για το αντίθετο; Οι σχολικές μονάδες υποχρηματοδοτούνται συνεχώς, την ώρα που είναι εμφανής η προσπάθεια υποβάθμισης των δομών αντισταθμιστικής αγωγής, όπως είναι η ειδική αγωγή, το ολοήμερο σχολείο, η λειτουργία των τμημάτων ένταξης, υποδοχής κ.λ.π. ΄΄θεσμοί΄΄ που αγκάλιασε η κοινωνία με ενθουσιασμό. Η υποβάθμιση της παρεχόμενης εκπαίδευσης είναι δυστυχώς μια πραγματικότητα. Σ' αυτό το πλαίσιο το Υπουργείο Παιδείας επιχειρεί να βάλει τον επίλογο στο σχέδιο διάλυσης του δημόσιου δωρεάν σχολείου.
Η σημερινή μέρα, όμως, αποδεικνύει την αποφασιστικότητα της εκπαιδευτικής κοινότητας στην Κρήτη, να σταματήσει τα σχέδια της κυβέρνησης και να προασπίσει το δημόσιο σχολείο και την ουσιαστική ποιοτική αναβάθμιση της παρεχόμενης εκπαίδευσης».
Δείτε εδώ αναλυτικό ρεπορτάζ του Irakliolive από τη σημερινή κινητοποίηση των εκπαιδευτικών στο Ηράκλειο

Κυριακή 24 Νοεμβρίου 2013

Θαυμάστε προυπολογισμό για την Παιδεία απο το 2009-2014


Θαυμάστε προυπολογισμό για την Παιδεία  απο το 2009-2014


ΕΤΟΣ
2009
2011
2012       (Εκτός Πολιτισμού/
Αθλητισμού)
2013
2014
ΔΙΑΦΟΡΑ 2014- 2013
ΔΙΑΦΟΡΑ
2014-2012
ΔΙΑΦΟΡΑ 2014-2009
ΣΥΝΟΛΟ
7.480.000.000
 
5.792.000.000
5.396.000.000
5.090.000.000
 
 
 
ΤΑΚΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΣΤΟ ΣΥΝΟΛΟ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ
7.131.000.000
6.203.133.072
5.401.000.000
4.921.000.000
4.600.000.000
321.000.000
( -6,5%)
801.000.000 ( -14,83%)
2.531.000.000
( -35,5%)
ΔΑΠΑΝΕΣ ΕΚΤΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ
240.455.054
 
204.146.435
196.727.814
182.907.000
 
 
 
ΤΑΚΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΓΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
6.890.544.946
 
5.196.853.565
4.724.272.186
4.417.093.000
 
 
 
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ
359.000.000
 387.000.000
391.000.000
475.000.000
490.000.000
 
 
 
ΣΥΝΟΛΟ ΤΠ+ ΠΔΕ ΓΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
7.239.544.946
 
5.587.853.565
5.199.272.186
4.907.093.000
292.179.186
(-5,62%)
 
680.760.565
(-12,18% )
2.332.451.946
(-32,22%)
ΑΕΠ
231.081.000.000
208.532.000.000
193.749.000.000
183.049.000.000
183.089.000.000
40.000.000
(+ 0,02)
10.660.000.000
(-5,5%)
47.992.000.000
(-20,77%)
% ΔΑΠΑΝΩΝ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΤΠ/ΑΕΠ
    2,98 %
 
2,68%
2,58%
2,41%
 
 
 
% ΔΑΠΑΝΩΝ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΤΠ+ΠΔΕ/ΑΕΠ
   3,13  %
 
2,88%
2,84%
2,68%
 
 
 
ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ