7 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

7 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΚΑΙ

Η ΑΝΑΓΚΑΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ

του Αλέξη Φυτσιλή-καθηγητή

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ, ΑΠΟΔΙΔΕΙ Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ;

Μπορεί στο λεξικό του Υπουργού Παιδείας το λήμμα «αξιολόγηση» να σημαίνει «προσδιορισμός της αξίας και των ικανοτήτων», όμως η χρήση του συγκεκριμένου όρου παραπέμπει σε ένα ακόμη ΨΕΜΑ. Όπως τα χαράτσια βαφτίζονται εισφορές αλληλεγγύης, η απελευθέρωση των απολύσεων-καταπολέμηση της ανεργίας, η κατάργηση των συλλογικών συμβάσεων και οι μισθοί εξαθλίωσης–ανταγωνιστικότητα, το κλείσιμο σχολείων και οι ελλείψεις στα βιβλία «πρώτα ο μαθητής», έτσι και η αντιδραστική επίθεση σε εκπαίδευση και εκπαιδευτικούς ντύθηκε με το μανδύα της αξιολόγησης.

Είναι κραυγαλέα αυτή η προκλητική αντιστροφή της πραγματικότητας και δε βλέπουμε κανένα λόγο να υποχρεωνόμαστε κάθε φορά να τρέχουμε και να τοποθετούμαστε πάνω στα ψέματα με τα οποία μας φλομώνουν οι μηχανισμοί του συστήματος– όταν μάλιστα τα ψέματα αυτά είναι τόσο προφανή σε μεγάλα κομμάτια του λαού. Ας μη δίνουμε σημασία στο τι λένε, ας κατανοήσουμε τι εννοούν και τι επιδιώκουν να εφαρμόσουν.

ΠΟΙΟΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ;

Μέσω της αξιολόγησης, το σύστημα επιδιώκει:

·        την απόλυση χιλιάδων εκπαιδευτικών και στην ισόβια καθήλωση των υπόλοιπων στα κατώτατα μισθολογικά κλιμάκια,

·        μέσω αυτού στην εμπέδωση της τρομοκράτησης και της χειραγώγησης των εκπαιδευτικών και της καθημερινής σχολικής ζωής,

·        την ταξική κατηγοριοποίηση σχολείων και «επιστημονικά επιχειρηματολογημένη» απόρριψη από την εκπαιδευτική διαδικασία των μαθητών των εργατικών-λαϊκών οικογενειών

·        την μετακύλιση της ευθύνης από το σύστημα στους εκπαιδευτικούς για την κατάσταση στην οποία βρίσκεται η εκπαίδευση αλλά και συνολικά των προβλημάτων που έχει η νεολαία.

ΜΑ ΟΛΟΙ ΟΙ ΑΛΛΟΙ ΑΞΙΟΛΟΓΟΥΝΤΑΙ, ΠΩΣ ΕΙΝΑΙ ΔΥΝΑΤΟΝ ΕΣΕΙΣ ΝΑ ΑΠΑΙΤΕΙΤΕ ΝΑ ΕΞΑΙΡΕΙΣΤΕ;

Το επιχείρημα αυτό έχει την πηγή του στην πιο επιθετική και χυδαία προπαγάνδα των κυβερνήσεων. Είναι το αντίστοιχο με την επίθεση που γίνεται στους δημόσιους υπαλλήλους οι οποίοι «έχουν μόνιμη δουλειά, κάτι που είναι άδικο (!!) σε σχέση με τους εργαζόμενους του ιδιωτικού τομέα». Είναι με δυο λόγια η γνωστή λογική που με το μανδύα της «εξομοίωσης δικαιωμάτων», προσπαθεί να επιβάλλει μια εξίσωση προς τα (πολύ) κάτω, με τελικό στόχο την απόλυτη διάλυση οποιουδήποτε δικαιώματος για όλους τους εργαζόμενους. Ήδη πολλοί έχουν αξιολογηθεί. Οι 1.000.000 άνεργοι, οι διπλάσιοι φτωχοί, οι απολυμένοι -αφού αξιολογήθηκαν- του ΟΕΚ, του ΙΓΜΕ κλπ. Είναι πραγματικά κωμικοτραγικό το πώς με τόση …αξιολόγηση στην κοινωνία, η ποιότητα των συνθηκών εργασίας και ζωής των εργαζομένων πάει από το κακό στο χειρότερο.

ΜΑ ΘΑ ΜΕΙΝΟΥΜΕ ΜΟΝΟΙ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΧΩΡΙΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ;

Εδώ και αν έχουμε γεμίσει μύθους. Από την Φιλανδία που δεν έχει σύστημα αξιολόγησης, μέχρι τις ΗΠΑ και την Αγγλία που με όχημα την αξιολόγηση είτε απολύονται εκπαιδευτικοί, είτε κλείνουν σχολεία είτε υποχρηματοδοτούνται  καθιστώντας τα σχολεία β’ κατηγορίας. Ας μας πουν οι κάθε λογής παπαγάλοι, εκεί που υπάρχει σύστημα «αξιολόγησης», ωφελήθηκαν μαθητές και εκπαιδευτικοί από αυτό; Μήπως και στη χώρα μας δεν έχουμε την εμπειρία της εφαρμογές της αξιολόγησης των ΑΕΙ-ΤΕΙ από ανεξάρτητη μάλιστα αρχή (ΑΔΙΠ) η οποία λειτούργησε ως μοχλός – εκβιασμός για εφαρμογή αντιδραστικών – αντισπουδαστικών επιλογών.

ΟΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ ΠΟΥ ΔΕΝ ΚΑΝΟΥΝ ΚΑΛΑ ΤΗ ΔΟΥΛΕΙΑ ΤΟΥΣ ΔΕΝ ΧΡΕΙΑΖΟΝΤΑΙ ΜΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΓΙΑ ΝΑ ΜΠΟΥΝ ΣΤΗ ΘΕΣΗ ΤΟΥΣ;

Πριν απ’ όλα να πούμε ότι το επιχείρημα αυτό αφορά μια συντριπτική μειοψηφία εκπαιδευτικών. Δε διστάζουμε να ισχυριστούμε (και επειδή, ακριβώς, απευθυνόμαστε σε συναδέλφους που γνωρίζουν) ότι κατά έναν… περίεργο τρόπο, αυτοί οι ελάχιστοι «λουφαδόροι» είναι κατά κανόνα υπέρ της αξιολόγησης! Γιατί, ακριβώς είναι αυτοί που έχουν τις άριστες σχέσεις με τους –πιο… άξιους- διευθυντές εκπαίδευσης και όλο αυτό το άθλιο κύκλωμα παραγωγής και εκμετάλλευσης ρουσφετιών. Θα επαναλάβουμε ότι η ρητορική που θέλει την αξιολόγηση να σχετίζεται με το ζήτημα των «εργατικών» και «λουφαδόρων» είναι πέρα για πέρα ψεύτικη. Θα θυμίσουμε ότι «αξιολόγηση» θα γίνει με βάση τις κυρίαρχες αξίες του συστήματος και όλα τα άλλα είναι απλή γκεμπελική προπαγάνδα.

ΑΝ ΟΜΩΣ ΥΠΑΡΧΕΙ ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΚΑΙ  ΟΧΙ ΕΞΑΤΟΜΙΚΕΥΜΕΝΑ ΤΟΥ ΚΑΘΕ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ;

Το δίλημμα είναι πλαστό. Γιατί ακόμα και αν κάποιος υπέθετε ότι θα υπάρξει μόνο αξιολόγηση του σχολείου –πράγμα που δεν πιστεύουμε- το πηλίκο θα παρέμενε το ίδιο: Απλώς η χειραγώγηση – κατηγοριοποίηση θα έφτανε στον εκπαιδευτικό μέσω της χειραγώγησης – κατηγοριοποίησης όλης της σχολικής μονάδας. Η ταξική κατηγοριοποίηση των σχολείων φέρνει και τους εκπαιδευτικούς πολλών διαλογών, την πολυδιάσπασή τους, τη ρετσινιά ότι δουλεύουν σε σχολείο όχι καλά «αξιολογημένο», όχι ευθυγραμμισμένο δηλαδή με τις πιέσεις του συστήματος.

ΜΗΠΩΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΝΤΙΣΤΡΕΨΟΥΜΕ ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΚΑΙ ΝΑ ΖΗΤΗΣΟΥΜΕ ΜΙΑ ΑΛΛΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ  ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΙΣ ΔΙΚΕΣ ΜΑΣ ΑΞΙΕΣ;

Η παραπάνω άποψη μπορεί και να λέγεται με καλές προθέσεις όταν προέρχεται από εκπαιδευτικούς που νιώθουν στριμωγμένοι από την πίεση της κυρίαρχης προπαγάνδας και μη βλέποντας κίνημα γύρω τους, νομίζουν ότι θα αναβάλουν την ώρα μιας κάθετης ρήξης με τις κυρίαρχα ιδεολογήματα. ΟΜΩΣ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΟΥΔΕΤΕΡΕΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΕΣ Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ. Αλλιώς εννοεί τις έννοιες εργασία-μισθός ο εργαζόμενος τελείως αντίθετα ο εργοδότης. Όλες οι έννοιες προσδιορίζονται με βάση αξίες, κατευθύνσεις και σχεδιασμούς. Αυτές του ατομισμού ή αυτές της συλλογικότητας, της ρουφιανιάς ή της αξιοπρέπειας, της σιωπής ή της διεκδίκησης, της υποταγής και του φόβου ή του αγώνα; Με δυο λόγια «άξιος» με βάση τις αξίες του συστήματος ή τις αντίθετες; Αναρωτιόμαστε αν  έχει κανένας συνάδελφος αυταπάτες για το ποιο θα είναι το οπλοστάσιο… αξιών με βάση τις οποίες αξιολογεί το σύστημα. Εν κατακλείδι: Στη σημερινή κοινωνία ή δε θα υπάρχει «αξιολόγηση» ή θα υπάρχει με βάση τα κριτήρια και τις επιδιώξεις της κυρίαρχης τάξης. Και αν κάποιος συνάδελφος, νιώθει κουρασμένος από τις σοβαρές δυσκολίες και αντιφάσεις που συναντάμε στη δουλειά μας και αποζητά, τουλάχιστον, μια «ορθολογικοποίηση» έστω αυτής της ταξικής εκπαίδευσης, έχουμε να πούμε το εξής: ότι η –υποτιθέμενη- ορθολογική διαχείριση αυτού του συστήματος έχει αποδειχτεί, ιδιαίτερα… ανορθολογική και καταιγιστικά επιθετική στα δικαιώματά μας. Ας αναλογιστούμε αυτά που βιώνουμε σήμερα.

Η ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΤΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ

Ενάντια σε λογικές «ιδιομορφίας και εξαίρεσης του κλάδου» να αναπτυχθεί κοινός αγώνας με όλους τους εργαζομένους στο δημόσιο που θα μπλοκάρει την προώθηση της αξιολόγησης και θα ανατρέψει όλο το θεσμικό πλαίσιο στο οποίο στηρίζεται.

Σίγουρα ένα κομμάτι της μάχης είναι η μαζική άρνησή μας να συμμετέχουμε σε προγράμματα αυτοαξιολόγησης και αξιολόγησης και να μπλοκάρουμε τις υποστηρικτικές τους διαδικασίες. Ωστόσο αυτό δεν αρκεί. Η λογική της ανυπακοής μπορεί να είναι χρήσιμη για να συσπειρώσει δυνάμεις και να δημιουργήσει εστίες αντίστασης, αλλά δεν είναι αρκετή. Άλλωστε, είναι πιθανό το σύστημα να επιλέξει να περάσει το βασικό κορμό της αξιολογικής διαδικασίας μέσα από πιο επιθετικές και κεντρικές διαδικασίες εξετάσεις εκπαιδευτικών, σύνδεση αξιολόγησης εκπαιδευτικών με επιδόσεις μαθητών κλπ. Είναι αποκαλυπτική η αποστροφή του σχεδίου για το νέο εξεταστικό στο Λύκειο: «με βάση τις παραπάνω ρυθμίσεις, τόσο στο επίπεδο των αλλαγών στα προγράμματα σπουδών όσο και των αλλαγών στον τρόπο αξιολόγησης… επιχειρείται η αντικειμενικοποίηση της αξιολόγησης του παρεχόμενου εκπαιδευτικού έργου». Και ας σκεφτούμε ότι το παραπάνω αποτελεί κι ένα μηχανισμό να γίνουμε οι εκπαιδευτικοί ιμάντες εντατικοποίησης και υλοποίησης ταξικών φραγμών κάτω από το φόβο της ανεργίας…Με άλλα λόγια, Η ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙ ΟΥΤΕ ΝΑ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΘΕΙ ΟΥΤΕ ΝΑ ΠΑΡΑΚΑΜΦΘΕΙ. ΚΑΙ ΑΥΤΗΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΟΥΜΕ!

Όχι στις απολύσεις και στην εξαθλίωση – μόνιμη σταθερή δουλειά με δικαιώματα για όλους. Όχι στην κατηγοριοποίηση σχολείων και εκπαιδευτικών. Δημόσια και δωρεάν παιδεία. Καμία συμμετοχή σε προγράμματα αξιολόγησης και αυτοαξιολόγησης – Μπλοκάρισμα κάθε διαδικασίας. Ανατροπή όλου του θεσμικού πλαισίου αξιολόγησης. Κοινοί αγώνες των εργαζομένων σε όλο το Δημόσιο.