Πέμπτη 10 Απριλίου 2014

Η Πανεπιστημιούπολη και τα σπαράγγια της. Γιώργος Μαυρογιώργος

Η Πανεπιστημιούπολη και τα σπαράγγια της


Γιώργος Μαυρογιώργος


Θα μπορούσε να ήταν μια μέρα σαν τις άλλες, προχτές… Όμως είχε κάτι το ιδιαίτερο και όμορφο. Νωρίς το πρωί, δεκαπέντε φοιτητές και φοιτήτριες, ο Ανδρέας, η Κωνσταντίνα, η Μάρθα, η Ουρανία, η Αντιγόνη, η Ζαχαρούλα και οι άλλες (ας με συγχωρήσουν που δεν αναφέρω τα ονόματά τους) έκαναν οι ίδιες ένα πολύ ωραίο μάθημα με ενδιαφέρουσα συζήτηση μεταξύ τους, αναζητώντας τα όρια της ευθύνης και της αυτονομίας του δασκάλου στο σχολείο… Είναι πολύ μεγάλη χαρά να συναντιέσαι στην αίθουσα των σεμιναρίων με τους φοιτητές/τριές σου! Μάλλον τα σεμιναριακά μαθήματα είναι το λυτρωτικό ακαδημαϊκό καταφύγιο σε μια πανεπιστημιούπολη που αν δεν επαγρυπνήσεις μπορεί να σε σπρώξει σε πρακτικές ενός ιδιότυπου "διοικητικού αυνανισμού" και να σε παγιδεύσει στην αδράνεια, τον κυνισμό, την παραίτηση, τον προσεταιρισμό, το συμβιβασμό, τη σιωπή και την ιδιώτευση.
Μετά το μάθημα, κατά το μεσημέρι, είχα πρόσκληση για συνεδρίαση της Επιτροπής Ερευνών του Πανεπιστημίου, με 40(!) θέματα στην ημερήσια διάταξη. Σχετικά πρόσφατα (Γενάρης) είχα διαμαρτυρηθεί με δήλωση αποχής για τον τρόπο λειτουργίας της Επιτροπής. Μετά το μάθημα δυσκολευόμουν να επανεξετάσω την απόφασή μου για αποχή. Ειδοποίησα το αναπληρωματικό μέλος του Τμήματός μου για την απόφασή μου να μη συμμετάσχω στη συνεδρίαση. Έτσι, μετά το πρωινό μου ωράριο είχα την ιδέα να πάω για μια χούφτα σπαράγγια στη Δουρούτη... Είναι η εποχή που οργιάζουν τα δέντρα και τα λουλούδια (άσπρα, κίτρινα, ροζ, μωβ): ένα πολύχρωμο φυσικό τοπίο με μόνη παραφωνία τα γκριζωπά κτίρια-τέρατα του τσιμέντου των εργολάβων και οι κακοχτισμένοι ανθόκηποι. Το κρίσιμο ερώτημα, βέβαια, είναι ποια είναι η ποιότητα των ερευνητικών, διδακτικών και διοικητικών υπηρεσιών που στεγάζονται στην Πανεπιστημιούπολη, και κάτω από ποιες σχέσεις.
Είναι μια αρκετά ευχάριστη εμπειρία χαλαρής σωματικής άσκησης να μαζεύεις σπαράγγια. Σου δίνει τη δυνατότητα να σκέφτεσαι για τα άλλα από απόσταση, την ίδια ώρα που κρατάς τα μάτια ορθάνοικτα για τα σπαράγγια που αγαπούν να "κρύβονται". Καθώς έβγαινα από το κτίριο-τέρας, πρόσεξα το "διαγωνισμό" καλύτερης αφίσας για τις φοιτητικές εκλογές: συνθήματα και αιτήματα σε μια υποτονική υπενθύμιση φοιτητικών παρεμβάσεων του παρελθόντος! Μετά από διαδρομή λίγων μόλις μέτρων βρέθηκα στο φυσικό χλωροτάπητα της Δουρούτης. Άρχισα να ψάχνω τα περιζήτητα σπαράγγια. Την ίδια ώρα έψαχνα να δώσω απάντηση στο ερώτημα αν έχει νόημα να πηγαίνω στις συνεδριάσεις της Επιτροπής Ερευνών. Έχω τη βεβαιότητα πως οι σκέψεις που κάνω δεν αφορούν κατ’ αποκλειστικότητα το Πανεπιστήμιό μας. Το ελληνικό Πανεπιστήμιο, γενικά, βρίσκεται σε κρίσιμη τροχιά με απρόβλεπτες εξελίξεις. Κι αυτό αντανακλάται και στον τρόπο που λειτουργούν τα θεσμοθετημένα όργανα, όπως είναι η Σύγκλητος, οι γενικές συνελεύσεις και η Επιτροπή Ερευνών. Αντανακλάται και στο είδος εκπαιδευτικής πολιτικής που «μαγειρεύεται» στις συνόδους των Πρυτάνεων. Η ύφεση του φοιτητικού κινήματος το αποτυπώνει.
Αναζητώντας νόημα
Για να αρχίσουμε, λοιπόν, ποιο νόημα έχει να συμμετέχεις σε ένα «αντιπροσωπευτικό» όργανο, όπως η Επιτροπή Ερευνών, που δεν ασχολείται συστηματικά με την ερευνητική πολιτική του Πανεπιστημίου; Μια ημερήσια διάταξη με σαράντα (40) θέματα, προϋπολογισμούς εκατομμυρίων, αναθέσεις, συμβάσεις, δάνεια, παρατάσεις, εγκρίσεις, τροποποιήσεις, αμοιβές, κ.τ.ο. είναι μια πρόσκληση σε εντατικοποίηση που σε εκθέτει σε συνοπτικές διαδικασίες και πρακτικές «στρογγυλοποίησης» χωρίς πληρότητα ενημέρωσης. Αν τη ζητήσεις γίνεσαι γραφικός.
Γιατί να συμμετέχεις σε μια Επιτροπή, όπου θα κληθείς να παραβλέψεις την καταλληλότητα του επιστημονικού υπεύθυνου ενός Προγράμματος; Έτσι, για να περιοριστούμε σε ενδεικτικές περιπτώσεις, λέκτορας Μαθηματικών μπορεί να είναι επιστημονικός υπεύθυνος έργου «Interreg II- Ιατρικά». Μέλος ΔΕΠ Τμήματος Ιστορίας- Αρχαιολογίας μπορεί να είναι επιστημονικός υπεύθυνος Τμήματος «οργάνωσης και Διαχείρισης Αγροτικών Εκμεταλλεύσεων» (Αγρίνιο) και επιστημονικός υπεύθυνος για την «Παραγωγή Εκπαιδευτικού Υλικού σε Αγροτικά Θέματα» (Interreg). Φιλόλογος Παιδαγωγικού Τμήματος μπορεί να είναι επιστημονικός υπεύθυνος προγράμματος «Ακαδημαϊκής Αναβάθμισης» Εκπαιδευτικών ή και επιμορφωτής σε θέματα «Εκπαιδευτικής Πολιτικής» (και άλλα), με 1590 διδακτικές ώρες ετησίως. Κι ύστερα, τι να κάνεις, όταν διαπιστώνεις πως στα κοινοτικά αναπτυξιακά προγράμματα (ιδρυματικά) το ίδιο μέλος ΔΕΠ έχει με ανάθεση πολλά προγράμματα στην επιστημονική του ευθύνη! Πώς προλαβαίνει να ασχολείται; Με ποια αποτελεσματικότητα; Πώς μπορείς να ασκείς κεντρική διοίκηση και ταυτόχρονα να είσαι υπεύθυνος προγραμμάτων με ανάθεση; Πώς συγκροτούνται οι ομάδες εκτέλεσης έργου; Ποιος εργάζεται και πόσο; Ποιες σχέσεις δημιουργούνται ανάμεσα στη διοίκηση του Ιδρύματος και στα μέλη ΔΕΠ που συγκροτούν τις ομάδες εκτέλεσης των έργων;
Γιατί να παίρνει κανείς μέρος στις συνεδριάσεις της Επιτροπής Ερευνών όταν έχει να συνεργασθεί με συναδέλφους που συμβαίνει να είναι ταυτόχρονα και Κοσμήτορες Σχολών ή Πρόεδροι Τμημάτων και Επιστημονικού Υπεύθυνοι Προγραμμάτων με αρκετά υψηλούς προϋπολογισμούς; Αυτή η συγκέντρωση εξουσίας στο ίδιο πρόσωπο, ποιες παρενέργειες έχει; Πώς να εργαστείς σε μια Επιτροπή, όταν ο αντιπρόεδρός της είναι και Κοσμήτορας και Επιστημονικός Υπεύθυνος Προγράμματος και όταν η συμμετοχή του συνεπικουρείται από την τακτική παρουσία του αναπληρωτή του που συμβαίνει να είναι και αναπληρωτής Επιστημονικός Υπεύθυνος στο ίδιο Πρόγραμμα; Πώς να ανταποκριθείς στα καθήκοντά σου, όταν οι επιστημονικοί υπεύθυνοι των Προγραμμάτων, που είναι μέλη της Επιτροπής, δεν αποχωρούν με τακτ από τη συνεδρίαση, την ώρα που συζητούνται θέματα (αμοιβές, συμβάσεις κ.α.) των προγραμμάτων που είναι υπεύθυνοι; Πώς είναι δυνατό ελέγχοντες και ελεγχόμενοι να ταυτίζονται;
Κι ύστερα, σκέφτομαι, γιατί να παίρνεις μέρος στις συνεδριάσεις μιας Επιτροπής που, όταν ανοίγει κανείς τέτοιου είδους ζητήματα, αντιμετωπίζει ή τον αυταρχισμό της διαδικαστικής διελκυστίνδας του προέδρου ή τη θυματοποίηση από τη μεριά αυτών που με κυνισμό παραβιάζουν κάθε αρχή δεοντολογίας!
Γίνονται αόρατα
Όλα αυτά τα ζητήματα και άλλα που αχνοφαίνονται σε εκθέτουν σε συνθήκες που εξαντλούν την ικανότητα επαγρύπνησης: η προσοχή σου δεν αντέχει και αποσύρεσαι για λόγους διανοητικής και ψυχικής υγιεινής και διαύγειας. Ο κυνισμός και ο εκφυλισμός είναι τόσο εμφανείς που κινδυνεύεις να μην εξεγείρεσαι. Παραιτείσαι, γιατί έχουν διευρυνθεί πολύ τα όρια του υποφερτού, Τόσο ο κυνισμός όσο και η συστηματική του καταγγελία και αποκάλυψη ευνοούν μάλλον την απάθεια και την ανοχή, την ισοπέδωση, την εξοικείωση. Έτσι, σιγά-σιγά μπροστά στα μάτια μας τα προβλήματα γίνονται αόρατα και δυσδιάκριτα, όπως ακριβώς τα σπαράγγια…
Αυτά, σκεφτόμουν, όταν κάποια στιγμή διαπιστώνω ότι, μετά από μία περίπου ώρα, είχα μαζέψει μια χούφτα πικρά «καθαρτικά» σπαράγγια! Λυτρωμένος που δεν πήγα στην Επιτροπή Ερευνών αισθάνθηκα ένα περίεργο άγχος… Προχτές που είχαμε δεξιωθεί τον Υπουργό Παιδείας στο Πανεπιστήμιό μας, άκουσα να λέει πως «αν μεταφέρουμε την πανεπιστημιούπολη, έτσι όπως είναι, σε οποιαδήποτε χώρα της Ευρώπης, δε θα έχει κανένα πρόβλημα γιατί το Πανεπιστήμιο είναι Ευρωπαϊκό»!!! Αντιλαμβάνομαι την ικανοποίηση του κ. Υπουργού μια και το σύγκρινε με το Πανεπιστήμιο που ήξερε στη δεκαετία του 70 στη Δόμπολη… Κι είναι αλήθεια πως ανησύχησα με τον εκσυγχρονισμένο μεγαλοϊδεατισμό του κ. Υπουργού. Για την ώρα διαλέγω να τον παρακαλέσω, ώστε, αν ποτέ υλοποιήσει την ιδέα που είχε, να μας αφήσει τα λουλούδια, τα δέντρα, τους θάμνους και τα σπαράγγια που αγαπούν να «κρύβονται»…
Αργότερα το βράδυ, πάντως, τη μια χούφτα σπαράγγια τα πήγα στο Palatino, στον Παύλο… Αυτός ξέρει να κάνει ωραίες πράσινες γεύσεις. Έτσι, με το πρωινό μάθημα και τα σπαράγγια που μάζεψα, το μεσημέρι, έβγαλα τουλάχιστο το ψωμί μου. Την άλλη φορά λέω να πάω για μανιτάρια και φωτογραφία…
(γράφτηκε στις 23 Μαρτίου 2001 στην εφημερίδα «Ηπειρωτικός Αγών»)

Αντιγραφή απο την προσωπική ιστοσελίδα του κ.Γ.Μαρογιώργου.
pep.uoi.gr/gmavrog/

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου